Z okazji Walentynek – koniec z niezręcznościami

Randki, flirty, zbliżenia – każdemu zależy, by w takich sytuacjach wypaść jak najlepiej, zdarzają się jednak pewne niezręczności. 

Kampania przygotowana z okazji Walentynek przełamuje społeczne tabu dotyczące seksualności osób niepełnosprawnych; pokazuje ich jako ludzi atrakcyjnych, aktywnych i prowadzących bogate życie erotyczne.

Niepełnosprawni bohaterowie spotu opowiadają o sytuacjach flirtu lub intymności, które zostały nagle przerwane przez nieodpowiednie zachowanie pełnosprawnego partnera. Osoby pełnosprawne czasem czują się niezręcznie czy też nie wiedzą, jak się zachować w relacjach z niepełnosprawnymi, zdarza się, że z tego powodu rezygnują z kontaktów. Tymczasem wystarczy zebrać podstawową wiedzę (którą dzieli się organizacja na swojej stronie) i zachowywać się naturalnie. Dlatego też głównym przesłaniem kampanii jest hasło "Pocałuj zażenowanie na pożegnanie w te Walentynki" ("Kiss awkward goodbye this Valentine’s Day").

Opowieści bohaterów spotu o trudnościach, jakie napotykali w intymnych relacjach, nie sprawiają na szczęście wrażenia smętnych narzekań. Dzięki dozie humoru (i momentami – także pikantnych szczegółów) przedstawiane historie przyciągają uwagę widza.

Występujący w spocie niepełnosprawni to ludzie aktywni społecznie i zawodowo, funkcjonujący co najmniej tak dobrze, jak ich pełnosprawni rówieśnicy. Do kampanii zaangażowano min. prezenterkę telewizyjną poruszającą się na wózku – Sophie Morgan, aktora i performera cierpiącego na niedorozwój rąk – Mata Frasera oraz producentkę telewizyjną Kate Monaghan, która zmaga się z chorobą stawów. 

Pozycja społeczna i zawodowa niepełnosprawnych bohaterów spotu, w połączeniu z niezdarnością i brakiem obycia ich pełnosprawnych partnerów odwraca w pewien sposób stereotypowo postrzegane role społeczne. Osoby niepełnosprawne odbierane są zwykle jako te, którym należy się współczucie i litość. Tymczasem oglądając opisywany tu materiał, widz raczej współczuje nieporadnym i niegrzecznym pełnosprawnych, którzy nie potrafili się zachować w intymnej sytuacji.

Odbiorcy kampanii mają szansę uniknąć podobnych wpadek dzięki materiałom szkoleniowym, do których kieruje link zamieszczony pod koniec spotu. Organizacja Scope przygotowała serię kilku filmów instruktażowych ilustrujących sytuacje, w których pełnosprawni nie wiedzą, jak się zachować wobec osoby z niepełnosprawnością. Materiał ma podpowiadać, jakich błędów unikać i jak zachowywać się właściwie. Podobnie jak spot przygotowany na Walentynki, także i filmy instruktażowe zrealizowane są z dużym poczuciem humoru. Wydaje się, że jest to stała strategia organizacji, wybrana w celu niwelowania negatywnych emocji i utrzymania zainteresowania widza. 

W ramach kampanii wykorzystano także materiały drukowane – przygotowano nietypowe kartki walentynkowe, na których przedstawiono motywy nawiązujące do relacji intymnych osób niepełnosprawnych. Koncepcja printów opiera się również na żartach – tym razem językowych. Twórcy wykorzystali związki frazeologiczne i powiedzenia slangowe, które przekształcili w taki sposób, żeby odnosiły się do niepełnosprawności.

Na pocztówce przedstawiającej chłopaka na wózku, który trzyma w objęciach roześmianą dziewczynę wykorzystano nieco zmodyfikowaną wersje powiedzenia "to fall head over heels in sb" ("stracić dla kogoś głowę", dosł. "uderzyć głową w pięty"). Autorzy zamienili słowo "heels" ("pięty") na "wheels" ("koła").

Z kolei na kartce z ilustracją laski służącej niewidomym zamieszczono przekształcone wyrażenie slangowe "Get your coat, you’ve pulled". To wbrew pozorom dość frywolne sformułowanie używane jest zwykle w sytuacji, kiedy jeden z uczestników randki zaprasza do siebie partnera, żeby kontynuować spotkanie w bardziej intymnych warunkach. Można by je przetłumaczyć jako "Zbieraj się, skoro wyrwałaś(-eś)". Na pocztówce słowo "coat" ("płaszcz") zamieniono na "cane" ("laska"); oznacza to ni mniej, ni więcej, żeby niewidomy chłopak, który spodobał się dziewczynie zabierał swoją laskę i szedł z nią, żeby spędzić razem noc.

O ile warstwa językowa materiałów drukowanych wydaje się bardzo dopracowana, to oprawa graficzna pozostawia niestety trochę do życzenia. Rysunki są schematyczne i niezbyt atrakcyjne. Mimo tego niedociągnięcia, zapewne dzięki humorowi i pomysłowości kampania spodobała się odbiorcom. Pocztówki przygotowane w ramach akcji były rozdawane klientom sklepu charytatywnego z używaną odzieżą, który prowadzi organizacja Scope. Oprócz tego grafiki zostały opublikowane także na stronie internetowej organizacji i można je było udostępniać w mediach społecznościowych.

Wydaje się, że poruszony w kampanii temat seksualności osób niepełnosprawnych jest jednym z nielicznych pozostałych jeszcze obszarów społecznego tabu. Z danych organizacji Scope wynika, że tylko 5% Brytyjczyków randkowało lub było w związku z osobą niepełnosprawną; natomiast 2/3 respondentów przyznało, że w obecności niepełnosprawnego czują się skrępowani i zażenowani. Tymczasem ludzie z różnymi formami niepełnosprawności są bardzo liczną grupą społeczną – szacuje się, że stanowią około 18% populacji Wielkiej Brytanii.

Poprzednią kampanię Scope, poświęconą niezręcznościom w kontaktach z niepełnosprawnymi w życiu codziennym, można zobaczyć tutaj.

Paulina Giersz