600 tysięcy książek i ponad dwa tysiące godzin bajkoterapii. Tak fundacja Zaczytani.org kończy 2019 rok. Te liczby pokazują, że Polacy lubią angażować się społecznie, a dzieci potrzebują przemyślanego kontaktu z książką. O tym, czym jest bajkoterapia, jak działa na dzieci i czy pomaga także dorosłym – opowiada prezeska fundacji Agnieszka Machnicka.

Zacznijmy może od bajkoterapii. Wyjaśnij proszę, co to jest?

Agnieszka Machnicka: Bajkoterapia to proces, dzięki któremu edukujemy, budujemy prawdziwą, głęboką relację z dzieckiem, pomagamy mu oswajać i nazywać emocje. Nasi odbiorcy kojarzą Fundację Zaczytani.org z książką, ale tak naprawdę książka to dla nas tylko – albo aż! – narzędzie budowania programów społecznych. Bajkoterapia prowadzona przez naszych wolontariuszy składa się z trzech elementów: czytania, rozmawiania i ćwiczenia. Bajkoterapueci odwiedzają dzieci w szpitalach i ośrodkach opiekuńczo-wychowawczych, i spędzają z nimi czas przy książce. Zapoznają dzieci z historią danego bohatera, a potem o tym rozmawiają: co się wydarzyło? Jakie temu towarzyszyły emocje? Jakie są możliwości rozwiązania przedstawionego problemu? Później jest czas na ćwiczenie, czyli zabawę powiązaną z opowieścią.

Jak bajkoterapia działa na dzieci?

Agnieszka Machnicka: W pierwszej kolejności pozwala im się oswoić z książką. Z naszych doświadczeń wynika, że to nieprawda, że wszystkie dzieci uwielbiają, jak się im czyta. Szczególnie maluchy w domach dziecka często w ogóle nie znają takiego sposobu spędzania wolnego czasu i musimy je powoli przyzwyczajać do książki. Dzięki bajkoterapii, jak wspomniałam wcześniej, pomagamy dzieciom nazwać emocje. Bohater książki to postać, z którą dzieci mogą się utożsamić. Orientują się, że mają podobne lęki, obawy, smutki, ale też radości. Albo lubią podobne rzeczy. Przez naśladownictwo dzieci uczą się nowych rozwiązań problemów lub przepracowują w głowach problematyczne dla nich kwestie.

Co ciekawe, bajkoterapia prowadzona przez nas w szpitalach pomaga również rodzicom. Zwykle opiekunowie dzieci są obecni na naszych zajęciach i wracają do nas z informacją, że proces bajkoterapii otworzył im oczy na rzeczy, których nie wiedzieli o swoich dzieciach. Uczą się też, jak efektywnie pracować z książką, żeby była narzędziem budowania relacji.

Kto może zostać Zaczytanym Bajkoterapeutą?

Agnieszka Machnicka: Proces bajkoterapii wymaga wiedzy m.in. z zakresu psychologii, a nam z kolei zależy na standaryzacji naszych działań, więc każdy wolontariusz musi najpierw wziąć udział w szkoleniu prowadzonym przez jednego z naszych ekspertów. Na szkoleniach omawiamy cały proces bajkoterapii, rozmawiamy o emocjach, a także uczymy się czytać w taki sposób, by zainteresować dziecko. Przeszkolony wolontariusz otrzymuje od nas imienny certyfikat i może ruszać do wybranej placówki. Obecnie prowadzimy bajkoterapię w 13 miastach, m.in. w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Wrocławiu. Nasi wolontariusze spędzają z dziećmi łącznie aż 50 godzin tygodniowo. Cieszymy się, że Zaczytana Akademia rośnie w siłę i dołączają do nas kolejne miasta.

Skoro o liczbach mowa, a mamy już koniec grudnia, opowiedz, co udało się wam w tym roku osiągnąć.

Agnieszka Machnicka: To był wspaniały rok. Sami jesteśmy zaskoczeni wskaźnikami, które pokazują, że robimy naprawdę ważną i potrzebną robotę – i to na szeroką skalę. Największa kampania społeczna organizowana przez Fundację Zaczytani.org to Wielka Zbiórka Książek. Tegoroczna edycja okazała się rekordowa, co oznacza, że idea bookcrossingu jest coraz bliższa wszystkim Polakom.

Dzięki zaangażowaniu naszego partnera strategicznego – firmy Alior Bank SA – zbiórka książek została przeprowadzona w aż 77 miastach. Łącznie współpracowało z nami ponad 1 300 punktów zbiórki, wśród których znalazły się placówki edukacyjne (przedszkola, szkoły, uczelnie), a także ośrodki kultury, hotele, dworce, kawiarnie, czy banki. Podczas Wielkiej Zbiórki Książek 2019 zebraliśmy ponad 603 000 książek. Sami pracownicy Alior Banku w ramach akcji #zaangażowaniwpomaganie utworzyli 104 punkty zbiórki i zebrali 35 752 książki.

Zebrane książki pozwoliły nam otworzyć w tym roku 288 Zaczytanych Bibliotek, które stanęły przede wszystkim na dziecięcych oddziałach szpitalnych, ale też w innych ośrodkach pomocowych. Zaczytane Biblioteki nie są zwykłymi półkami z książkami. Działają częściowo na zasadzie bookscrossingu – podopieczni danego ośrodka mogą zabierać ulubione lektury ze sobą, a zbiory są przez nas stale uzupełniane. Do tej pory stworzyliśmy 1 057 Zaczytanych Bibliotek w całej Polsce.