Rzeki jak ścieki

W połowie lipca ogłoszeniem raportu pt. „Rzeka nie jest ściekiem” o stanie polskich rzek Greenpeace rozpoczął kampanię dotyczącą ich czystości. Przykładowo Wisła, jeden z symboli Polski, jest dramatycznie zanieczyszczona na znacznej części swej długości.

W celu nagłośnienia problemu organizactorzy ruszyli w 6-tygodniowy rejs tratwą po Wiśle – od Krakowa do Gdańska. Podczas rejsu w 10 miastach położonych nad jej brzegami będą prezentować wystawę zdjęć, organizować punkty informacyjne i zbierać podpisy pod petycją do polskiego rządu, z żądaniem oczyszczenia Wisły do 2015 roku.

Ekosystemy wodne są jednymi z najbardziej zagrożonych w skali całej planety. Jednocześnie wzrasta liczba ludzi zależnych od źródeł czystej wody. Coraz częściej nie tylko pojedynczy ludzie, ale całe społeczności stają w obliczu kryzysu związanego z brakiem wody. Dopiero w ostatnim ćwierćwieczu niektóre kraje i społeczności lokalne zaczęły podejmować działania na rzecz przywrócenia rzekom ich pierwotnego stanu. Są one jednak niewystarczające.

W skali globalnej ilość dostępnej wody oraz jej jakość stale się pogarsza. Organizacja Narodów Zjednoczonych przewiduje, że w najbliższym czasie brak dostępu do czystej wody stanie się zarzewiem konfliktów zbrojnych.

Wejście Polski do Unii Europejskiej wymusiło wdrożenie do naszego prawa przepisów dotyczących ochrony wód przed zanieczyszczeniami. W szczególności do polskiego prawodawstwa wprowadzono zapisy Ramowej Dyrektywy Wodnej, która zakłada, że do 2015 roku wody na terenie Unii mają osiągnąć stan pozwalający na korzystanie z nich każdemu bez konieczności kosztownego oczyszczania.

Pomimo istnienia tego prawa, polskie rzeki w większości charakteryzują się złą jakością wody. Wciąż duża ilość nieoczyszczonych lub tylko częściowo oczyszczonych ścieków trafia do naszych rzek. Wraz z nimi emitowane są substancje organiczne powodujące nadmierne użyźnienie wody oraz substancje toksyczne, kumulujące się w naszych organizmach i powodujące szereg chorób, od alergii po raka. Równocześnie w całym kraju prowadzone są prace zmierzające do regulowania rzek, co znacząco zmniejsza ich zdolność do samooczyszczania.

Polska, implementując do swojego prawa przepisy dyrektywy, nie wprowadziła tam pełnej listy substancji priorytetowych. Część z nich może być emitowana do rzek bez ograniczeń.

Celem kampanii Greenpeace w Polsce jest przywrócenie polskim rzekom czystości i bioróżnorodności, aby następne pokolenia również mogły korzystać z ich zasobów.
—-
W ramach akcji ogłaszono konkurs dla dziennikarzy o nagrodę „Perepłuta” (nazwa tratwy, pochodząca od imienia słowiańskiego boga zsyłającego deszcze, dającego wodę i ryby, a także sprawującego pieczę nad pomyślnymi spływami), który ma na celu wyróżnienie dziennikarzy, którzy w sposób szczególny zaangażowani są w promocję działań ekologicznych i rozwiązywanie problemów związanych z degradacją środowiska. Przy ocenianiu nadesłanych materiałów jury będzie kierować się trzema kryteriami: kreatywnością w podejściu do tematu, pracy włożonej w dotarcie do sedna problemu oraz skalą nagłośnionego problemu.