Poszukają zaginionych po genach

Ruszył drugi etap projektu GeNN, w którym Fundacja ITAKA będzie typowała rodziny osób długotrwale zaginionych do przeprowadzenia badań DNA. Finalnie zostanie wybranych 300 przypadków niezamkniętych spraw osób zaginionych sprzed 2004 roku. Rodziny mogą również zgłaszać się samodzielnie poprzez formularz kontaktowy uruchomiony na stronie projektgenn.pl.

Nadrzędnym celem projektu GeNN jest próba rozwiązania archiwalnych spraw z dwóch grup – pierwsza to sprawy osób długotrwale zaginionych, druga to sprawy osób zmarłych, pochowanych wiele lat temu jako NN. Posłuży do tego analiza porównawcza próbek DNA, wskazująca, które ze spraw są ze sobą tożsame i mogą zostać zamknięte. W tym celu Fundacja ITAKA rozpoczęła wraz z początkiem roku fazę typowania 300 rodzin osób zaginionych przed 1 stycznia 2004 roku, które będą chętne na przekazanie próbek DNA do tego badania. W pierwszej kolejności zostanie przeszukana Internetowa Baza Danych Osób Zaginionych i NN prowadzona przez Fundację ITAKA w celu wyszukania wszystkich rodzin osób, które zaginęły przed 2004 r.

Następnie na podstawie kryteriów takich jak fotografia czy rysopis osób zmarłych pochowanych jako NN zostaną wytypowane rodziny, które będą potencjalnymi uczestnikami projektu. Ustalimy, czy istnieją krewni zaginionego w linii prostej: rodzice, dziadkowie, dzieci – informuje Alicja Tomaszewska, koordynator projektu i prezes Fundacji ITAKA. Naszym zadaniem będzie przygotowanie rodzin na najgorsze, czyli potencjalną ewentualność, że osoby zaginiona może już nie być wśród żywych.

Ustalenie tego faktu będzie jednak dla wielu rodzin rozwiązaniem, które pozwoli na pozbycie się wieloletniego uczucia niepewności i ciągłego braku wiedzy o losie zaginionego. Wyobraźmy sobie, że czekamy na kogoś codziennie, ponad 10 lat, jeśli nie więcej. To naprawdę bardzo duże obciążenie. Chcemy pomóc rodzinom znajdującym się w tak trudnej sytuacji i liczymy, że w efekcie projektu choć część z nich będzie mogła zorganizować pogrzeb, przeprowadzić postępowanie spadkowe i uporządkować sprawy związane z aktami stanu cywilnego – dodaje Alicja Tomaszewska.

Wraz z typowaniem rodzin, rozpoczyna się także projektowanie prototypu narzędzia informatycznego przez firmę Esencja Studio, trzeciego, obok Fundacji ITAKA i CLKP, członka Konsorcjum projektu GeNN. Prototyp będzie służył do rejestrowania, zarządzania i przeglądaniach danych uzyskiwanych w ramach projektu. Docelowo ma on posłużyć do zbudowania uniwersalnego narzędzia informatycznego ułatwiającego porównywanie danych. Jego oprogramowanie ma umożliwiać przeprowadzanie złożonego i detalicznego wyszukiwania rekordów osób zmarłych jako NN oraz osób zaginionych, czyli dwóch rodzajów spraw będących przedmiotem projektu GeNN. Powstanie narzędzie, dostępne online dla każdej upoważnionej jednostki, umożliwiająceanalizę porównawczą informacji z obydwu baz danych. Wszystkie rekordy z danymi osób zmarłych jako NN będą indeksowane w bazie po uniwersalnym identyfikatorze KSIP, zgodnie z systemem wykorzystywanym przez policję, zaś charakter online oprogramowania umożliwi osobom upoważnionym na zdalne ich przeglądanie. Obie te cechy spowodują, że aplikacja będzie narzędziem pozwalającym na przeszukiwanie bazy danych osób zmarłych NN i bazy osób zaginionych Fundacji ITAKA oraz wymianę informacji przez upoważnione do tego jednostki, takie jak: instytucje badawcze, policję, rodziny zaginionych, instytucje rządowe i organizacje pozarządowe, w tym również zagraniczne. Oprogramowanie będzie zawierało również moduł raportów prezentujących statystyki przeprowadzanych spraw oraz szczegóły dotyczące przebiegu postępowania konkretnej sprawy i jego pełnej historii. Obecnie zespół projektowy Fundacji ITAKA jest również w trakcie analizy ponad 2200 archiwalnych spraw poszukiwawczo-identyfikacyjnych, której celem jest ustalenie możliwości identyfikacyjnych osób zmarłych, pochowanych jako NN w latach 1972-2003. Pierwszy krok tego działania to ustalenie, czy w danej sprawie zostały pobrane ślady biologiczne. Przy pozytywnym wyniku kolejny krokiem będzie sprawdzenie, czy próbki są nadal przechowywane oraz w jakiej lokalizacji się znajdują. Mogą być w posiadaniu, np. laboratoriów kryminalistycznych Policji, zakładów medycyny sądowej akademii medycznych czy Instytutu Ekspertyz Sądowych. Po uzyskaniu informacji, że ślady biologiczne są zabezpieczone, sprawa zostanie zakwalifikowana do projektu. W ten sposób zostanie wytypowanych 400 przypadków. Następnie próbki z tych spraw zostaną przebadane przez Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji, a ich wyniki dodane do bazy profili genetycznych, poszerzając tym samym pulę porównawczą do przedmiotu badania projektu. Próbki pobrane od 300-stu rodzin wytypowanych do projektu GeNN zostaną porównane z całą bazą profili genetycznych NN będącą w posiadaniu CLKP.

Na stronie internetowej projektu pod adresem www.projektgenn.pl można zgłosić się do projektu wypełniając formularz kontaktowy, zapoznać się z najczęściej zadawanymi pytaniami, jak również pobrać materiały informacyjne  – infografikę oraz broszurę przedstawiającą założenia i przebieg projektu.

Projekt GeNN realizuje Konsorcjum, którego liderem jest Fundacja ITAKA Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Fundacja wraz z Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji była inicjatorem tego przedsięwzięcia. Trzecim członkiem jest przedsiębiorca prywatny – Agencja Interaktywna Esencja Studio. Projekt GeNN nr IS-2/29/NCBR/2015 uzyskał dofinansowanie ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach II Konkursu Programu „Innowacje Społeczne”. Otrzymał najwyższą notę ze wszystkich zgłoszonych wniosków w tym konkursie.