Bale charytatywne lepsze niż relacje z mediami

Jak wyglądają relacje z mediami w praktyce firm i jednostek samorządowych w Polsce? Do czyich obowiązków należy przekazywanie informacji? Jak wiele osób pracuje na wizerunkowy sukces w mass mediach? Między innymi o te kwestie zapytano w badaniu Media relations w samorządach lokalnych i w przedsiębiorstwach prywatnych. Badanie w marcu i kwietniu tego roku zrealizował Instytut Badawczy IPC, przy współpracy z firmą Exacto oraz Instytutem Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. 

9 na 10 samorządów lokalnych zatrudnia osoby odpowiedzialne za kontakt z mediami. Dla kontrastu jedynie 3 na 10 przedsiębiorstw tworzy podobne stanowiska. Zweryfikowaliśmy różne aspekty działań media relations. Pytaliśmy m.in.: kto zajmuje się kreowaniem wizerunku oraz jak funkcjonują zespoły ds. media relations. Następnie porównaliśmy wyniki dotyczące przedsiębiorstw prywatnych oraz samorządów lokalnych – wyjaśnia Artur Kotliński, prezes zarządu Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.. Różnica pomiędzy ilością etatów staje się jeszcze bardziej zauważalna, jeśli dokona się rozróżnienia ze względu na wielkość podmiotu. W samorządach dużych miejscowości (powyżej 99 999 mieszkańców) zatrudnianie osoby zajmującej się działaniami media relations jest standardem. Tego rodzaju specjaliści występują we wszystkich badanych dużych samorządach, zaś w mniejszych w 8 na 10. Podobna zależność występuje w przedsiębiorstwach. Prawie połowa większych firm (zatrudniających powyżej 249 pracowników) asygnuje osoby na stanowisko odpowiedzialne za media relations, ale w mniejszych podmiotach (zatrudniających od 50 do 249 pracowników) takie stanowiska funkcjonują jedynie w co czwartej firmie.

Dlaczego samorządy częściej niż firmy tworzą stanowiska dla osób odpowiedzialnych za kontakt z mediami? Jak się okazuje, 2 na 5 przedstawicieli przedsiębiorstw uważa, że działania media relations nie przynoszą korzyści. Liczba odpowiedzi negatywnych maleje wraz z wielkością firmy. Korzyści ze współpracy z mediami nie dostrzega ponad 45 proc. średnich przedsiębiorstw. W przypadku dużych, odsetek takich odpowiedzi spada do 31,1 proc. Przedstawiciele firm uważają, że inne działania marketingowe są skuteczniejsze w kreowaniu wizerunku firmy i zwiększaniu sprzedaży. Twierdzą, że lepsze od media relations są bale charytatywne, targi ślubne, degustacje kulinarne, atrakcje i wydarzenia sportowe dla dzieci. Osoby reprezentujące firmy wskazują również na konieczność wykorzystania i wzajemnego uzupełniania się różnych technik budowania wizerunku. Odmienne deklaracje pojawiały się wśród przedstawicieli samorządów. Twierdzą oni, że ich działania informacyjno-promocyjne opierają się w znacznej mierze na relacjach z mediami.

Z wypowiedzi badanych wynika, że skłonność do wykorzystywania działań media relations jest związana z charakterem podmiotu. Występuje to nie tylko w przypadku podziału na samorządy i firmy, ale również odnosi się do profilu danego przedsiębiorstwa. Według autorów badania można postawić tezę, że mieszkańców danej miejscowości bardziej interesują decyzje władz, które dotyczą ich bezpośrednio, niż aktywność przedsiębiorcy, nawet, jeśli zatrudnia mieszkańców gminy i ich rodziny. Porównując zaangażowanie samorządów oraz przedsiębiorstw w politykę informacyjną, te pierwsze prezentują się jako bardziej „medialne”. Dominacja jednostek samorządowych w tym obszarze wynika ze specyfiki prowadzonych działań medialnych, a przede wszystkim formy i treści przekazywanych komunikatów – tłumaczy Marek Wróbel, Neuron APR, Fundacja InternetPR.pl. Nie bez znaczenia jest także różnica w podejściu do budowania relacji między samorządem a mieszkańcami, jak również firmą i jej pracownikami czy klientami. Jak wyjaśnia dr Dariusz Tworzydło, prezes zarządu Exacto: Przedstawicielom władz samorządowych może w większym stopniu zależeć na tym, aby informacje o ich aktywności skuteczniedocierały dogrup docelowych. Niewielka ilość wiadomości może być interpretowana jako brak aktywności i „spoczywanie na laurach po wygranych wyborach”.

Na stworzenie osobnej komórki lub działu decyduje się przeszło 73 proc. samorządów i ponad 61 proc. przedsiębiorstw. Natomiast w przypadku prawie 18 proc. samorządów i powyżej 22 proc. firm zadania media relations wykonuje część większego działu. Z kolei jedna osoba (np. dyrektor ds. marketingu lub rzecznik prasowy) zajmuje się kontaktem z mediami w blisko 9 proc. samorządach i w przeszło 16 proc. przedsiębiorstwach. Osobne stanowiska występują częściej w firmach. Mniejsze podmioty(samorządy czy przedsiębiorstwa) rzadziej wydzielają w swoich strukturach osobne komórki. Wynika to z konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów. Zdaniem przedstawicieli mniejszych przedsiębiorstw, które nie dostrzegają konieczności prowadzenia działań media relations, zatrudnianie specjalistów nie ma uzasadnienia ekonomicznego. Potwierdzają to przeprowadzone wywiady. Z wypowiedzi badanych może wynikać, że często kontakt z mediami wymusza sytuacja, a nie opracowana strategia komunikacji. W najmniejszych przedsiębiorstwach działania te często podejmuje sam pracodawca. Fakt ten można interpretować na dwa sposoby: jako ograniczenie wydatków na zatrudnienie dodatkowych osób albo traktowanie kontaktów z mediami priorytetowo.

Badanie przeprowadzono przy wykorzystaniu dwóch dopełniających się technik badawczych: ankiety telefonicznej (CATI) oraz indywidualnego wywiadu pogłębionego (IDI). Pod lupę wzięto 55 jednostek samorządu terytorialnego i blisko 290 przedsiębiorstw prywatnych. Wywiady pogłębione przeprowadzono w sześciu samorządach i sześciu przedsiębiorstwach. Na pytania dotyczące media relations odpowiadały zarówno osoby, które samodzielnie odpowiadają za kontakt z mediami, jak również wykonujące te działania w konsultacji z przełożonymi lub zespołem. Wyniki badania zostały zaprezentowane podczas tegorocznego Kongresu Profesjonalistów Public Relations. Cały raport znajduje się tutaj.