Orzeł atakuje Matkę Polkę, a rodzice milczą o seksie

Dziecko kobiety, która została zmuszona do macierzyństwa nie jest szczęśliwym dzieckiem. Nastolatka, z którą rodzice nie rozmawiali o bezpiecznym seksie jest w ciąży. Dwa zupełnie różne filmy wygrały w konkurs Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny.

W październiku 2011 roku Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny obchodziła 20-lecie swego istnienia. Z tej okazji, zorganizowano konkurs na krótki film poświęcony kwestii praw reprodukcyjnych kobiet w Polsce. Prace miały opowiadać o prawach kobiet do edukacji seksualnej, prawie do antykoncepcji czy aborcji. Przyznano dwie nagrody pierwsze ex aequo pracom „Matka Polka” oraz „Edukacja seksualna”. Oba filmy mówią o tym samym problemie, ale zupełnie inaczej.

“Matka Polka” to 54-sekundowa, czarno biała animacja, której autorem jest Jacek Wajszczak, fotograf i etnolog. – Chciałem poruszyć temat praw kobiet w kontekście praw człowieka czyli relacji między jednostką a władzą. W filmie pojawiają się dwie figury, które mają symbolizować ten układ: kobieta i biały orzeł. Kobieta zostaje poddana działaniom władzy – czyli np. zakazowi aborcji – i staje się dzięki temu narzędziem do realizacji jej celów. To, co w filmie wynika z tej relacji jest artystyczną wizją ale może nie tylko. – mówi Jacek Wajszczak – Obecnie, nawołuje się Polaków i Europejczyków do “mnożenia się”, bo inaczej ich miejsca zajmą inni. Towarzyszy temu restrykcyjna polityka antyimigracyjna. Myślę, że jest to rodzaj ukrytego rasizmu i nacjonalizmu. Kobiety mają więc produkować ”naszych”, żeby w przyszłości odparli atak obcych. Film kończy się cytatem z “Historii seksualności” Michaela Foucalta. Świadomie użyłem cytatu, bo według mnie jest to dobry sposób na uczestniczenie w kulturze, współtworzenie jej. Jestem przeciwnikiem zamykania dzieł restrykcyjnym prawem autorskimi. W sztuce, podobnie jak w społeczeństwie, zamykanie się i kontrola gatunku jest nudna. Na szczęścicie, na dłuższą metę, okazuje się być utopią.

Autorkami drugiego filmu są trzy kobiety. Kamila Raczyńska jest pedagożką, trenerką, edukatorką seksualną i feministką. Jest także wolontariuszką Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton. Alina Synakiewicz także jest pedagożką i edukatorką seksualną, od wielu lat angażuje się w działania feministyczne i na rzecz obrony praw człowieka. Agnieszka Bajtyngier jest geografką, słuchaczką PWSFTiT im. L. Schillera w Łodzi, działaczką organizacji pozarządowych, obecnie zaangażowaną w badania nad rozwojem terenów postkonfliktowych w Afryce. 

Film pt. “Edukacja seksualna” to krótkie, fabularyzowane wycinki z tzw. codziennego życia rodziców i dzieci. Film kończą dwa przykłady konsekwencji braku edukacji seksualnej: nastolatka jest w ciąży, nastolatek jest nosicielem wirusa HIV. – Zdecydowałyśmy się wziąć udział  konkursie, ponieważ dla każdej z nas istotna jest kwestia dostępności do rzetelnej i obiektywnej światopoglądowo edukacji seksualnej. Chciałyśmy pokazać, że od jej obecności w polskich szkołach zależy zdrowie, a niejednokrotnie życie młodych osób. Wydaje nam się, że osiągnęłyśmy zamierzony cel. Film jest oglądany na YouTube, do jego kręcenia zaangażowałyśmy sporo osób, w tym całą klasę szkolną. Dostajemy informacje zwrotne, że jest czytelny i pozytywnie przyjmowany. Chciałybyśmy żeby poszedł dalej w świat – im więcej odbiorców i odbiorczyń, tym dla tematu edukacji seksualnej lepiej.  – mówi Kamila Raczyńska.
P. Wajszczak

Nazwa projektu:
Prawa Reprodukcyjne Kobiet w Polsce

Zasięg:
Polska

Autorzy:
Jacek Wajszczak, Kamila Raczyńska, Alina Synakiewicz, Agnieszka Bajtyngier

Data:
10/2011