Chandra a depresja — czym się od siebie różnią?

Chandra i depresja to dwa różne stany emocjonalne, chociaż mogą mieć pewne wspólne objawy. W okresie jesienno-zimowym wiele osób odczuwa obniżenie nastroju, zwane potocznie chandrą. Chociaż jest to stan powszechny i często związany z krótszymi dniami oraz brakiem słońca, bywa mylony z depresją, która jest znacznie poważniejszym zaburzeniem.

Warto zrozumieć różnicę między nimi – chandra, choć chwilowa i łagodna, może być sygnałem do zmiany codziennych nawyków, natomiast depresja wymaga specjalistycznej pomocy i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, jeśli zostanie zignorowana.

Chandra to krótkotrwały spadek nastroju, który często pojawia się w okresie jesienno-zimowym, kiedy dni stają się krótsze, a ilość światła słonecznego maleje. Jak wynika z badania „Jakie aktywności pomagają Polakom radzić sobie z jesienną chandrą?” serwisu Prezentmarzeń* 44% respondentów przyznało, że odczuwa chandrę okazjonalnie, a 33% zmaga się z nią co roku. Charakterystycznymi objawami chandry są brak energii, problemy z koncentracją i obniżona motywacja, które występują okresowo, ale nie wpływają poważnie na codzienne funkcjonowanie.

image by Osman Rana on Unsplash

Depresja, w odróżnieniu od chandry, jest długotrwałym i bardziej intensywnym zaburzeniem psychicznym. Objawia się nie tylko pogorszeniem nastroju, ale także trwałym uczuciem smutku, beznadziei, problemami ze snem, apetytem oraz niską samooceną. Depresja wpływa na zdolność do normalnego funkcjonowania i wymaga specjalistycznej pomocy. W badaniu aż 20% osób zgłosiło, że w trakcie chandry odczuwa objawy zbliżone do depresji, takie jak problemy ze snem i apetytem.

Czas trwania
Chandra. Jest to krótkotrwały stan obniżonego nastroju, który pojawia się okresowo, często w związku z czynnikami zewnętrznymi, takimi jak pogoda (np. jesień), zmęczenie, stres czy napięcie. Trwa zazwyczaj kilka dni lub tygodni i z czasem mija samoistnie.
Depresja. Jest to długotrwałe zaburzenie psychiczne, które może trwać wiele tygodni, miesięcy, a nawet lat. Aby zdiagnozować depresję, objawy muszą utrzymywać się co najmniej przez dwa tygodnie bez przerwy.

Intensywność objawów
Chandra. Objawy chandry są łagodniejsze i obejmują uczucie smutku, przygnębienia, zmniejszenie motywacji czy energii. Osoba nadal jest w stanie cieszyć się niektórymi aspektami życia i zachować podstawową aktywność.
Depresja. Objawy są znacznie bardziej intensywne i mogą obejmować głęboki smutek, utratę zainteresowania wszystkim, poczucie beznadziejności, trudności z koncentracją, a nawet myśli samobójcze. Depresja może poważnie zaburzać codzienne funkcjonowanie.

image by C. G. on Unsplash

Przyczyny
Chandra. Zwykle jest związana z konkretnymi wydarzeniami lub zmianami w otoczeniu, jak zmniejszenie ilości światła słonecznego w okresie jesienno-zimowym, przemęczenie, chwilowy stres. Często bywa sezonowa (np. tzw. chandra jesienna).
Depresja. Może mieć wiele przyczyn – biologiczne (zaburzenia chemii mózgu, genetyka), psychologiczne (trauma, stres, negatywne wzorce myślenia), a także środowiskowe (trudne wydarzenia życiowe). Depresja nie zawsze ma jednoznaczną przyczynę i może się rozwijać bez widocznego powodu.

Reakcja na wsparcie
Chandra. W walce z chandrą kluczową rolę mogą odgrywać kontakty społeczne. Dla 82% Polaków spędzanie czasu z rodziną lub przyjaciółmi jest najskuteczniejszym sposobem na poprawę nastroju. Społeczne więzi przynoszą poczucie przynależności (31%), emocjonalne wsparcie (15%), a także motywację i inspirację (21%). Najbardziej lubimy spędzać czas z partnerem lub partnerką (36%) oraz przyjaciółmi (24%).
Depresja. Pomoc z zewnątrz, jak rozmowa, wsparcie bliskich często okazują się nie wystarczające. Osoba chora na depresję wymaga specjalistycznej pomocy, takiej jak terapia psychologiczna, psychiatryczna, a czasem leczenie farmakologiczne.

image by Alexander Kovalev on Unsplash

Wpływ na codzienne życie
Chandra. Zwykle nie wpływa znacząco na codzienne obowiązki i relacje, choć osoba może odczuwać chwilową apatię czy mniejsze zainteresowanie różnymi aktywnościami.
Depresja. Może znacząco zaburzać codzienne życie. Osoby z depresją mogą mieć trudności z wykonywaniem podstawowych czynności, jak praca, opieka nad sobą czy utrzymywanie relacji.

Potrzeba interwencji medycznej
Chandra. Zazwyczaj nie wymaga interwencji medycznej, a zmiana stylu życia, więcej odpoczynku czy aktywności fizycznej mogą przywrócić równowagę. 27% respondentów wskazało, że regularne ćwiczenia fizyczne, takie jak bieganie, fitness, czy nawet spacery, pomagają im zwalczyć objawy jesiennej chandry. Aktywność fizyczna skutecznie podnosi poziom endorfin i poprawia nastrój.
Depresja. Często wymaga interwencji medycznej i psychoterapii. Leczenie depresji bywa długotrwałe i wieloaspektowe.

image by Sinitta Leunen on Unsplash

Chandra to krótkotrwały, łagodny stan obniżonego nastroju, który może wynikać z chwilowych czynników zewnętrznych i zwykle ustępuje samoistnie. Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, które trwa długo, ma intensywne objawy i wymaga leczenia profesjonalnego. Jeśli objawy obniżonego nastroju utrzymują się dłużej i są bardziej uciążliwe, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty.

* Badanie „Jakie aktywności pomagają Polakom radzić sobie z jesienną chandrą?” zostało zrealizowane przez serwis Prezentmarzeń na próbie 1243 respondentów w formie ankiety online i stacjonarnie we wrześniu 2024.

oprac: Dorota Chrobak