Z Drohobycza do Wenecji – twórczość Brunona Schulza na międzynarodowym festiwalu

29 sierpnia 2024 roku, w ramach konkursu Giornate degli Autori w Wenecji, odbyła się premiera pełnometrażowej animacji pt. „Sanatorium pod Klepsydrą” w reżyserii braci Quay. Inspiracją dla filmu były opowiadania Brunona Schulza. Instytut Adama Mickiewicza jest jednym z koproducentów filmu.

Na dorobek literacki Brunona Schulza składają się dwa zbiory opowiadań: „Sklepy cynamonowe” i „Sanatorium pod Klepsydrą” osadzone w przedwojennej Galicji. Punktem odniesienia twórczości polsko-żydowskiego pisarza był rodzinny Drohobycz, obecnie znajdujący się w obwodzie lwowskim w Ukrainie. Na wydany w 1937 roku zbiór „Sanatorium pod Klepsydrą” składa się 13 opowiadań, które pomimo oddzielnych tytułów, stanowią integralną historię o podróży w czasie głównego bohatera (a niekiedy też narratora) – Józefa. W dziełach Schulza rzeczywistość przenika się z fantastyką, dając czytelnikom możliwość odkrywania tych dwóch światów jednocześnie.

O ponadczasowości opowiadań Schulza świadczy m.in. zainteresowanie ze strony filmowców. W 1973 roku „Sanatorium pod Klepsydrą” doczekało się zjawiskowej ekranizacji w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa, a prawie pięć dekad później, to właśnie bracia Stephen i Timothy Quay, w ramach brytyjsko-polsko-niemieckiej współpracy i działań koprodukcyjnych, stworzyli trwającą 73 minuty animację w języku polskim, pod tym samym tytułem. W rolach głównych wystąpili: Andrzej Kłak (Józef, kominiarz), Tadeusz Janiszewski (Prowadzący aukcję) i Wioletta Kopańska (Asystentka prowadzącego aukcję, Pokojówka, Adela II), zaś plenerami do wielu filmowych scen były miejsca znajdujące się w Polsce. Warto dodać, że jednym z najważniejszych dzieł w reżyserskim dorobku braci Quay jest film z 1986 roku pt. „Ulica krokodyli”, oparty na opowiadaniu Schulza ze zbioru „Sklepy cynamonowe”.

– Premiera animacji „Sanatorium pod Klepsydrą” w reżyserii braci Quay w ramach prestiżowego konkursu Giornate degli Autori na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji to wyjątkowe wydarzenie – podkreśla Olga Brzezińska, wicedyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza, reprezentująca IAM podczas weneckiego festiwalu. – Ta niezwykła adaptacja prozy Brunona Schulza stanowi kolejny dowód na siłę i uniwersalność polskiej literatury oraz jej wpływ na światową kinematografię. Jesteśmy dumni, że Instytut Adama Mickiewicza mógł wesprzeć ten projekt, który po raz kolejny ukazuje wyjątkowy talent braci Quay oraz ich głębokie związki z polską kulturą.

81. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji potrwa do 7 września 2024 roku.

oprac. Dorota Chrobak