Ikea zmienia narrację

We współpracy z siedmioma organizacjami pozarządowymi Ikea w ramach trwającej kampanii #ZmieniamyNarracje opublikowała Leksykon Dobrego Języka. Celem leksykonu jest zwrócenie uwagi na krzywdzące i wykluczające określenia pojawiające się w przestrzeni publicznej oraz inspirowanie każdej osoby do empatycznego dialogu.

Leksykon Dobrego Języka to zbiór pojęć, określeń i powiedzeń podzielonych na „dobre pojęcia” i te, które mogą krzywdzić lub wykluczać. Każdy rozdział, dotyczący języka wobec różnych grup narażonych na wykluczenie, został przygotowany przez inną organizację pozarządową. Publikację można znaleźć na stronie kampanii zmieniamynarracje.pl.

Jak dowiadujemy się we wstępu przygotowanego przez Macieja Makselona, polonistę, redaktora literackiego i ambasadora kampanii #ZmieniamyNarracje, język inkluzywny (inaczej włączający) nie dyskryminuje, zauważa wszystkie osoby i ułatwia komunikację w codziennym życiu. Polega na uszanowaniu potrzeb konkretnych grup i jednostek.

W Leksykonie Dobrego Języka wyodrębniono następujące obszary tematyczne:

• osoby z niepełnosprawnościami
• osoby LGBT+
• mniejszości narodowe i etniczne
• osoby uchodźcze i migrujące
• osoby młodsze i starsze
• mikroagresje i dyskryminacja.

Z leksykonu można dowiedzieć się m.in., że nie należy stosować określenia „czarnoskóry” – odpowiednie będzie tutaj wyrażenie „osoba czarna”; niewłaściwe będzie także nazwanie kogoś „chorym psychicznie” – lepiej powiedzieć „osoba w kryzysie zdrowia psychicznego” lub „osoba chorująca na…”; błędne jest również sformułowanie „głuchoniemy” – wskazuje bowiem na fakt, że osoby głuche są też nieme. Jest to nieprawda – osoby te komunikują się za pomocą języka migowego. Jak można mówić? „Osoba niesłysząca/niedosłysząca” lub „Głuchy_a/głuchy_a” – bowiem wbrew panującemu przekonaniu, określenie „Głuchy_a/głuchy_a” nie jest obraźliwe. Z leksykonu możemy się także dowiedzieć, że zapis Głuchy_a, wielką literą, rozumiemy jako identyfikowanie się z Kulturą Głuchych. Z  kolei głuchy_a pisane małą literą oznacza po prostu osobę z  poważnym deficytem słuchu. Najlepiej jednak dowiedzieć się od samej osoby, jak chce, aby ją opisywać.

Leksykon Dobrego Języka został przygotowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Mudita, Kampanią Przeciw Homofobii, Fundacją Ocalenie, Fundacją W Stronę Dialogu, Laboratorium Pokoju Salam Lab, Krajowym Instytutem Gospodarki Senioralnej, Stowarzyszeniem Nomada oraz redaktorem, polonistą i ambasadorem kampanii – Maciejem Makselonem.

Działania w ramach kampanii #ZmieniamyNarrację prowadzone są od 2023 roku. Ikea pochyliła się wówczas nad tematem języka dotyczącego osób uchodźczych, w czym firmę wspierały osoby eksperckie z Fundacji Ocalenie. Firma zapowiedziała, że działania będą kontynuowane, czego wynikiem jest rozbudowany o kolejne rozdziały Leksykon Dobrego Języka.

źródło: informacja prasowa, oprac. Karolina Sendal