Jemy coraz więcej warzyw i owoców

Rośnie konsumpcja owoców i warzyw. W sierpniu 2023 roku już blisko połowa Polaków (49%) jadła warzyw i owoców „dużo” lub „bardzo dużo”. Rekordowe 19% Polaków odżywiało się w sierpniu w pełni zgodnie z zaleceniami dietetyków – warzywa i owoce stanowiły minimum połowę tego, co jedli w każdym posiłku.

Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH są jednoznacznie: warzywa i owoce powinny stanowić połowę tego, co jemy w każdym posiłku. Niskie spożycie, w szczególności owoców, stanowi jeden z największych błędów żywieniowych i jedno z największych wyzwań edukacyjnych. Tym bardziej cieszy wyraźny trend wzrostowy.

W sierpniu co piąty (19%) Polak odżywiał się w pełni zgodnie z tymi zaleceniami. Co drugi (49%) jadł warzyw i owoców „dużo” lub „bardzo dużo”. Pod tym względem lato 2023 jest rekordowe.

– Konsumpcja rośnie i to nas dietetyków bardzo cieszy – mówi Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyczka kliniczna i ekspertka wielu projektów kreujących zdrowe nawyki żywieniowe Polaków. – Ona była wysoka w okresie pandemii. Ludzie bali się, że zachorują, więc w warzywach i owocach widzieli źródło zdrowia i odporności. Teraz nie ma takiego czynnika zewnętrznego, a konsumpcja jest rekordowa. Widać, że Polacy przestawiają swoje myślenie. Częściej widzą związek przyczynowo-skutkowy, że kiedy jedzą lepiej i zdrowiej, to czują się lepiej i mają lepsze wyniki badań. To też jest nasze wielkie zadanie, pokazać ten związek.

– 98% Polaków uważa warzywa i owoce za zdrowe – podsumowuje Witold Boguta, prezes KZGPOiW. – Nasza świadomość prozdrowotna rośnie, a pandemia rzeczywiście ten proces zintensyfikowała. Doceniliśmy sezonowość i produkcję polskich producentów. Wąskim gardłem jest wiedza na temat tego, ile powinniśmy ich spożywać i brak adekwatnych nawyków. Nad tym pracujemy. Wielu konsumentów nie je większej ilości warzyw i owoców, gdyż jest przekonana, że nie musi, że ilość, którą spożywają, jest wystarczająca.

image by Heder Neves on Unsplash

Współpraca producentów i dietetyków pozwala identyfikować kolejne ograniczenia na drodze do zwiększenia spożycia m.in. owoców i warzyw. Przykładem są badania postrzegania diety śródziemnomorskiej i brak świadomości, że istotą jej zaleceń jest lokalność i sezonowość.

– Zapominamy o tym, że w diecie śródziemnomorskiej chodzi o lokalność. I my tę lokalność powinniśmy egzekwować – poleca dietetyczka kliniczna Milena Nosek. – Mamy sezonowe warzywa i owoce, mamy bogactwo zbóż, znakomite oleje roślinne. One są doskonałym źródłem wszystkich składników, których szukamy w produktach importowanych. Dieta śródziemnomorska nie oznacza, że musimy spożywać same owoce morza, oliwę z oliwek, oliwki i awokado. Skupmy się na naszych polskich produktach.

– Dieta śródziemnomorska jest najczęściej promowanym modelem odżywiania – wyjaśnia Monika Stromkie-Złomaniec. – Większość Polaków, niestety, postrzega ją w kategoriach geograficznych i kojarzy z produktami z południa Europy. Natomiast jeśli skoncentrujemy się na lokalności jej zaleceń, to widać, że mamy masę owoców bogatych w polifenole. Mamy truskawki, borówki, jagodę kamczacką, maliny, jeżyny, porzeczki, aronię, rokitnik czy polskie minikiwi. Ta sztafeta jest bardzo długa. Jeśli chodzi o warzywa śródziemnomorskie, to Polakom kojarzą się z bakłażanem czy cukinią, może pomidorami, a my też mamy ogrom warzyw sezonowych. Zaczynamy sezonem ogórkowym, pomidorowym, mamy kalafiory, brokuły, wszelakie sałaty. To ogrom możliwości. Jeśli spojrzymy na dietę śródziemnomorską inaczej, okaże się, że zastosowanie jej wytycznych jest prostsze, niż nam się dotychczas wydawało.

image by iStock.com/alle12

– Przede wszystkim warto przekonywać Polaków, że mogą jeść zdrowo – przypomina Agata Lewandowska, dietetyczka i psychodieteczka. – Nie doceniamy jakości lokalnych i sezonowych produktów pochodzących z Polski. Tymczasem za granicą nie ma takiego bogactwa owoców jagodowych, zbóż, przypraw, koperku, którym posypujemy ziemniaki, orzechów, które nam spadają z drzew. Brakuje tam chleba na zakwasie, kaszy, których się nie jada w wielu miejscach. To wszystko mamy w Polsce.

Więcej o rodzimych produktach lokalnych i sezonowych można znaleźć w materiale „Czas spolszczyć dietę śródziemnomorską”. Wyniki tegorocznych badań dotyczących percepcji diety śródziemnomorskiej znajdują się TUTAJ.

image by Egidijus Bielskis on Unsplash

Szczegółowe dane dotyczące konsumpcji kilkudziesięciu gatunków warzyw i owoców dostępne są na specjalnej stronie http://wczorajnatalerzu.pl oraz w raporcie: „Jeszcze nigdy nie jedliśmy tak zdrowo”.

Źródłem danych jest Kantar. Sierpniową falę monitoringu zrealizowano w dniach 18-23 sierpnia 2023 r. na reprezentatywnej próbie 1015 Polaków w wieku 15+. Zastosowano technikę wywiadów bezpośrednich w domach respondentów (CAPI). Kantar pytał Polaków o spożywanie warzyw, owoców i ich przetworów podczas poszczególnych posiłków.

Źródło informacji: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw