Wolontariat pracowniczy w firmie. Pięć praktycznych wskazówek

W Polsce niespełna 20% dużych firm oferuje programy wolontariatu pracowniczego. To zaskakująco niewiele, biorąc pod uwagę, że badania potwierdzają jego korzystny wpływ na życie firmy lub organizacji i zatrudnione w niej osoby. Planując wprowadzenie wolontariatu pracowniczego warto skorzystać ze wskazówek liderów firm – członków Koalicji Liderzy Pro Bono oraz pobrać pierwszą w Polsce Kartę Zasad Wolontariatu Pracowniczego.

Jak wynika z badania Centrum Wolontariatu, aż 88% respondentów przyznaje, że prowadzenie przez ich firmę programu wolontariatu pracowniczego ma wpływ na to, jak postrzegają swoje miejsce pracy. Sensowność pracy (ang. work meaningfulness) uważana jest dziś za jeden z istotniejszych czynników sprzyjających motywacji i zaangażowaniu pracowników. Praca dla firmy realizującej działania prospołeczne, czy proekologiczne daje pracownikom poczucie celu i znaczenia. Potwierdza to Jacek Kowalski, członek zarządu ds. Human Capital Orange Polska i Lider Pro Bono: Ludzie chętniej szukają firm, w których dzieje się więcej, niż tylko praca. A wolontariat to dopełnienie, dodatkowy sens funkcjonowania w danej firmie.

Jak zatem stworzyć atrakcyjny dla pracowników program wolontariatu, co sprawdza się w praktyce i angażuje ludzi według liderów z Koalicji Liderzy Pro Bono?

Przede wszystkim trzeba zapytać pracowników, jaki rodzaj wolontariatu chcą realizować, w co konkretnie chcą się zaangażować. Każdy nosi w sobie inną potrzebę pomagania, dobrze wykorzystać tę różnorodność. Jeden wybierze schronisko dla zwierząt, inny działania ekologiczne, ktoś będzie chciał odnowić oddział szpitalny, a inny wraz z przyjaciółmi stworzyć świąteczne paczki dla podopiecznych domu dziecka – mówi Marzena Atkielska, prezes Fundacji Santander, Liderka Pro Bono.

Należy pamiętać o fundamentalnej zasadzie: wolontariat pracowniczy jest zawsze dobrowolny i wybór związany z zaangażowaniem społecznym powinien zależeć od pracownika. Oznacza to, że pracodawca nie może zmusić pracownika do świadczeń w ramach wolontariatu, a udział w nim nie może wchodzić w zakres obowiązków służbowych.

Przykład idzie z góry. Agnieszka Servaas, prezes zarządu VIVE Management i Liderka Pro Bono, podkreśla, że angażowanie się w wolontariat pracowników wyższego szczebla jest dziś niezbędne: Oczywistą sprawą dla każdego lidera jest dawanie przykładu, jak również inspirowanie ludzi do samorozwoju, szczególnie młodych pracowników i menadżerów.

Ale z drugiej strony, jak podkreśla Jacek Kowalski, nie ma to znaczenia: Ludzie żyją swoim życiem, mają swoje pomysły. Na końcu jesteśmy Jackiem, Piotrem, Kasią i Anią, a nie menadżerami tego czy innego szczebla. Wspólnie pomagamy i to buduje najważniejszy przekaz w naszej firmie.

Dziś wolontariat pracowniczy ma różne formy i możliwości rozwoju. Pracodawcy proponują gotowe programy i projekty tematyczne lub też wspierają indywidualne inicjatywy grup pracowników np. poprzez system przyznawania grantów. Organizują konkursy, szkolenia, konsultacje z koordynatorem, ekspertem, specjalistą zewnętrznym rozwijające wybrane kompetencje. Wolontariusze mogą otrzymać wsparcie logistyczne, komunikacyjne (np. promocja w mediach). Liderzy w firmach tworzą zespoły i włączają się w znane akcje takie jak WOŚP czy Szlachetna Paczka, przy wsparciu organizacji. To pozwala wyjść naprzeciw potrzebom pracowników, dla których działania na rzecz społeczeństwa, potrzebujących, czy środowiska są ważnym elementem ich życia.

Wolontariat integruje pracowników, poprawia komunikację wewnętrzną, umiejętność pracy w zespole, rozwija różne kompetencje, przydatne także w pracy zawodowej. Udział pracowników w programie wolontariatu pogłębia ich świadomość istniejących problemów społecznych i środowiskowych, ale jednocześnie zwiększa poczucie realnego wpływu na pozytywną zmianę. Tak wynika m.in. z badań prof. dr hab. Aldony Glińskiej-Neweś z Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pytani w badaniu pracownicy wskazują też konkretne, osobiste korzyści wynikające z pomagania innym: poznanie samego siebie, rozwijanie nowych umiejętności i kompetencji, nawiązanie kontaktów, przyjaźni, odkrywanie nowych zainteresowań i poznawanie kolegów z pracy w innych sytuacjach. Liderka Pro Bono, Marzena Atkielska zauważa, że korzyści z tej formy zaangażowania społecznego są już na podstawowym poziomie działania: Ludzie mogą się poznać, wspólnie działać dla innych, zobaczyć, jak bardzo mogą być empatyczni, efektywni i zaangażowani w zupełnie nowej roli.

Karta Zasad Wolontariatu Pracowniczego to dokument, który zawiera zasady i korzyści wynikające z tej formy społecznego zaangażowania oraz prawa wolontariusza – pracownika i obowiązki pracodawcy. Karta została stworzona przez liderów i ekspertów z firm zrzeszonych w Koalicji Liderzy Pro Bono: Orange Polska, BNP Paribas Bank Polska, VIVE Group, Fundacja Santander Bank Polska, Unum Życie TUiR, Grupa ANG oraz Jet Line i Ikano Bank. Treść karty konsultowali wolontariusze z firm Koalicji oraz przedstawiciele organizacji od lat wspierających rozwój wolontariatu pracowniczego: Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu, Business Centre Club oraz Pracodawcy RP.

Kartę Zasad Wolontariatu Pracowniczego można pobrać tu: https://www.liderzyprobono.pl/karta

Więcej wypowiedzi Liderów Pro Bono o Karcie Zasad Wolontariatu Pracowniczego, wolontariacie w ich firmach i roli liderów w społecznym zaangażowaniu pracowników można obejrzeć i wysłuchać tu: https://www.liderzyprobono.pl/kim-jestesmy/galeria