Tani i społeczny wynajem mieszkań

Ponad połowa Polek/Polaków uważa brak mieszkania i perspektyw na jego zdobycie za jeden z najważniejszych problemów polskich rodzin. Według badania Millward Brown  przeprowadzonego dla Fundacji Habitat for Humanity kwestia braku mieszkania jest ważniejsza niż brak odpowiedniej służby zdrowia (33%). Przyczynami trudnej sytuacji mieszkaniowej są niskie zarobki i brak odpowiednich rozwiązań systemowych. Fundacja Habitat for Humanity właśnie pracuje nad opracowaniem i wdrożeniem modelu Społecznych Agencji Najmu w Polsce, które mają stać się odpowiedzią na ten problem.

Jak wynika z badania ważniejszymi problemami od mieszkaniowych są dla Polaków jedynie niskie zarobki (na ten problem wskazało 84% badanych) oraz bezrobocie (77% respondentów). Ważnym czynnikiem oceny sytuacji mieszkaniowej jest miejsce zamieszkania. Trudności spowodowane brakiem posiadania mieszkania są charakterystyczne dla miast powyżej 500 tysięcy mieszkańców. Dla 74% ankietowanych z dużych miast był to drugi najważniejszy problem życiowy, zaraz po niskich zarobkach. Niemal 65% badanych zna kogoś, kto odkłada decyzję o posiadaniu dziecka  ze względu na sytuację złą mieszkaniową. Natomiast 72% zna osoby, dla których problemy mieszkaniowe były jedną z przyczyn emigracji. Respondenci pytani o ocenę działania Państwa w rozwiązywaniu problemu braku mieszkań dla osób ubogich, wypowiadają się bardzo krytycznie – bardzo źle lub źle ocenia je 66% badanych.

Polska polityka mieszkaniowa jest mocno zorientowana na posiadanie mieszkania na własność. Polacy są przekonani, że najem mieszkania jest droższy niż własność z kredytem hipotecznym. Nie wszystkich jednak stać na kredyt nie mówiąc o zakupie mieszkania z własnych oszczędności – mówi dr hab. Ryszard Szarfenberg z Uniwersytetu Warszawskiego.

Niezamożnym Polkom i Polakom pozostaje zatem wynajem mieszkań. Jak pisze fundacja: Właścicielami najmowanych lokali są głównie osoby prywatne oraz samorządy, do których należą mieszkania komunalne. Wynajem na rynku prywatnym jest zazwyczaj znacznym obciążeniem dla kieszeni lokatorów, a dostępność mieszkań komunalnych jest na tyle ograniczona, że tylko nieliczni mogą z nich skorzystać. Samorządy i prywatni właściciele natomiast borykają się z nieterminowym opłacaniem czynszu, gdyż dochody niezamożnych Polek i Polaków są bardzo niestabilne.

Koncepcja Społecznych Agencji Najmu (SAN) narodziła się w Belgii i szybko zdobyła popularność w innych europejskich państwach. W maju rozpoczął się dwuletni projekt „Społeczne Agencje Najmu jako instrument polityki mieszkaniowej w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju prowadzony przez Fundację Habitat for Humanity Polska wraz z Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Śląskim. Głównym celem projektu jest włączenie SAN do pakietu socjalnych narzędzi polskiego systemu mieszkalnictwa społecznego poprzez wypracowanie ram formalno-prawnych, instytucjonalnych i finansowych umożliwiających wdrożenie koncepcji pośrednictwa wynajmu przez samorządy i rząd oraz działania rzecznicze promujące projekt.

Społeczna Agencja Najmu to specjalnie zaprojektowana organizacja, której celem nie jest zysk,
ale wspieranie niezamożnych Polaków w wynajmowaniu lokali mieszkalnych na dogodnych warunkach.  SAN będzie pozyskiwał mieszkania z zasobu komunalnego oraz prywatnego i zaoferuje 
je osobom w najtrudniejszej sytuacji materialnej. Mogą to być mieszkania komunalne oddane SAN 
w zarząd i mieszkania najmowane od prywatnych właścicieli i później podnajmowane.

Wiele miast boryka się z problemem pustostanów, właściciele mają kłopoty z wyremontowaniem mieszkań, deweloperzy nie mogą sprzedać mieszkań: są to niewykorzystane zasoby mieszkaniowe – potencjalne źródło kolejnych mieszkań na wynajem – mówi dr hab. Ryszard Szarfenberg.

SAN zaoferuje właścicielom mieszkań pewną i długoterminową umowę oraz zachowanie mieszkania w dobrym stanie w zamian za stosowanie umiarkowanego czynszu, a także pośrednictwo najmu i mediację w razie konfliktu. Społeczne pośrednictwo najmu i SAN to szansa dla niezamożnych mieszkańców Polski na poprawę swojej sytuacji mieszkaniowej. Mieszkania o minimalnie godnym standardzie z umiarkowanym czynszem, a ponadto wszechstronne wsparcie – wyjaśnia Małgorzata Salamon, dyrektor krajowy Habitat for Humanity. Wsparcie będzie udzielane przez pracowników SAN we współpracy z samorządami i wyspecjalizowanymi organizacjami.

Habitat for Humanity to działająca w ponad 100 krajach na całym świecie pozarządowa organizacja dobroczynna, której misją jest zapewnienie godnego i bezpiecznego miejsca do życia niezamożnym osobom zagrożonym wykluczeniem mieszkaniowym. Cel ten osiągany jest zarówno poprzez pomoc rodzinom w budowie domów, jak również poprzez działania rzecznicze, uwrażliwiające społeczeństwo oraz przedstawicieli władzy na problem biedy mieszkaniowej. Do działań prowadzonych przez Fundację Habitat for Humanity Poland wchodzą też remonty świetlic środowiskowych, wielorodzinnych domów dla niezamożnych oraz program adaptacji mieszkań dla potrzeb osób z niepełnosprawnością.