Mandala konsumpcji

Instalacja „Wheel of everyday life” składa się z elementów identyfikacji wizualnej wielkich koncernów ułożonych w misterny wzór, który przypomina mandalę. Gunilla Klingberg − szwedzka artystka, pracująca w Stanach Zjednoczonych zestawiła ze sobą dwie bardzo różne tradycje sztuki wizualnej.

Mandala wywodzi się z dziedzictwa kultury buddyjskiej i symbolizuje wszechświat, w którym pierwiastek ziemski łączy się ze sferą sacrum; wykonywanie mandali, jak też jej kontemplowanie związane jest z doskonaleniem sztuki medytacji i rozwojem duchowym. Tymczasem elementy, które posłużyły do stworzenia tej konkretnej mandali nie są związane w żaden sposób z duchowością − reprezentują rozbuchany konsumpcjonizm świata zachodu.

Gunilla Klinberg wykorzystuje do tworzenia swoich wzorów emblematy bardzo popularnych w Stanach produktów i marek − poczynając od logo kompanii paliwowych, a kończąc na nazwach sieci barów szybkiej obsługi. Wybór konkretnych elementów podyktowany jest między innymi ich kompozycją graficzną − np. logo sieci „Whataburger” (litera „w” zbudowana z 3 równolegle biegnących pasków) po zwielokrotnieniu i połączeniu kopii tworzy bardzo dynamiczny układ linii. Inne z nazw zostały wybrane dlatego, że poza odniesieniem do konkretnej marki, ich znaczenie semantyczne wskazuje także na głębszy sens − np. nazwa porannego programu NBC „Today” może przywodzić na myśl znaczenie życia „tu i teraz”.

Koncentryczne ułożenie wzoru powoduje, że oglądający mogą się poczuć otoczeni przez wszechobecne marki; wrażenie potęguje dodatkowo to, że instalacja prezentowana w The Rice Gallery obejmowała nie tylko wnętrze galerii, ale także jej foyer. Wzór rozprzestrzenia się po całej podłodze i nachodzi także na szklaną ścianę frontową galerii. Ten sposób rozplanowania instalacji oddaje stopień, w jakim człowiek świata zachodniego zanurzony jest w konsumpcji i uzależniony od wielkich koncernów. Artystka podkreśla, że wielkie marki dominują nie tylko w przestrzeni publicznej − np. w supermarketach lub na ulicach pełnych reklam. Konsumenci korzystający z produktów wielkich koncernów, pozwalają, aby przeniknęły także do ich sfery prywatnej − do domów i mieszkań. Znane marki wdzierają się jednak nie tylko do przestrzeni, ale także głęboko zakorzeniają się w świadomości − większość dobrze znanych elementów identyfikacji wizualnej odbiorcy są w stanie rozpoznać automatycznie i podświadomie.

Paulina Giersz

Nazwa projektu: Wheel of Everyday Life

Autor: Gunilla Klingberg

Zasięg: USA

Data: 01/2013