W Kijowie wciąż boli

Niektórzy ludzie nie mogą w pełni cieszyć się z urodzinowego tortu lub beztrosko tworzyć wymyślnych konstrukcji z klocków.

Winowajcą jest niewidoczny na plakatach ból, który zaburza obraz rzeczywistości, przesłania nie tylko przyjemności, ale dla wielu osób stanowi istotę życia. Szczególnie wtedy, gdy dostęp do środków łagodzących jego odczuwanie jest ograniczony. Tak dzieje się na Ukrainie. Celem twórców najnowszej kampanii "StopBil" ("Powstrzymać ból") jest wywołanie publicznej dyskusji, co ma zmusić krajowych decydentów i urzędników do zwrócenia uwagi na problem, a w konsekwencji do ustanowienia przepisów, które przyniosą ulgę ponad 420 tysiącom osób (w tym dzieciom), żyjącym w nieustającym cierpieniu.

Leczenie bólu jest niezwykle ważnym elementem systemu opieki paliatywnej, ale procedury w publicznych zakładach opieki zdrowotnej na Ukrainie znacznie odbiegają od zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Kontrowersje wywołują tzw. leki opioidowe: kodeina, morfina i heroina, które sprawdzają się w walce z bardzo silnym bólem (pooperacyjnym, nowotworowym lub związanym z inną przewlekłą chorobą), przy czym uznawane są za substancje uzależniające.

Pozarządowa organizacja StopBil, działająca na rzecz ochrony prawa do życia bez bólu, wskazuje, iż od dziesięcioleci morfina w pastylkach (doustna) pozostaje światowym standardem w procesie uśmierzania cierpienia. Została włączona do listy leków podstawowych WHO, co oznacza, że należy do najbardziej efektywnych, bezpiecznych i niedrogich medykamentów.

Problem ze zrozumieniem tej idei na Ukrainie wynika według organizacji StopBil z tego, iż dążąc do zatrzymania nielegalnego handlu narkotykami, rząd wprowadził zbyt surowe przepisy kontroli dostaw, przechowywania i rozliczania środków odurzających, w tym analgetyków opioidowych. Aby zmienić tę sytuację, opisanej kampanii printowej towarzyszy list otwarty do prezydenta Ukrainy, Wiktora Janukowycza.

Zakładka Act now (gra słów: z ang. act now – działaj teraz, ale również act – ustawa) na stronie internetowej organizacji stopbil.in.ua/en odnosi zainteresowanych akcją użytkowników bezpośrednio do apelu, w którym obok ogólnej prośby do prezydenta o objęcie opieką sprawy dostępności leków opioidowych, pojawiają się również trzy konkretne postulaty: wezwanie do niezwłocznego przyjęcia przez rząd rozporządzenia Rady Ministrów o trybie obsługi zamówień leków narkotycznych i substancji psychotropowych w zakładach opieki zdrowotnej; prośba o dopuszczenie do sprzedaży morfiny w tabletkach oraz zgoda na udostępnienie leków narkotycznych i psychotropowych w sieci miejskich aptek.

Wdrożenie tych zmian będzie potwierdzeniem zaangażowania i wywiązywania się Ukrainy z zobowiązań w zakresie ochrony podstawowych praw człowieka oraz zapewni przyzwoite warunki życia pacjentom paliatywnym oraz członkom ich rodzin – podkreślają twórcy listu.

Małgorzata Szwarc