Więcej przemocy, mniej zgłoszeń na policję

Średnio 3 na 10 osób LGBT doświadczyło przemocy fizycznej i/lub psychicznej w ciągu ostatnich pięciu lat. W skali roku osoby LGBT doświadczają przemocy 2 razy częściej od osób heteroseksualnych. Wśród osób LGBT z przemocą najczęściej spotykają się osoby transpłciowe, bo aż połowa z nich. Mimo to 57,1% osób LGBT była zniechęcana przez policję do zgłaszania przestępstw motywowanych homo-, bi- lub transfobią – to wnioski z najnowszego raportu na temat przemocy wobec osób LGBT w Polsce opracowanym przez Kampanię Przeciw Homofobii i Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego. 

Zaczęło się od poniżającej wiadomości, jaką dostałem na swoją skrzynkę. Bałem się, że niezrozumienie czy strach przerodzą się w agresję. Od tamtej pory, gdy jadę tramwajem do szkoły rozglądam się uważnie. Odczuwam strach, gdy widzę kibiców. Myślę, że zaraz któryś nich mnie uderzy – mówi Stanisław Orszulak, który należy do grupy najbardziej narażonej na przemoc, jaką są osoby transpłciowe. Wśród gejów i biseksualnych mężczyzn kolejno 37,6% i 33,3% doświadczyło przemocy. Rzadziej, ale nadal często przemoc wycelowana jest w lesbijki (24,9%), osoby queer, aseksualne i interpłciowe (22,9%) oraz kobiety biseksualne (15,7%).

Jak pokazują wyniki raportu KPH, atak fizyczny, groźby przemocy fizycznej i wyzwiska (kolejno 27,2%, 19,7% i 18,2%) to najpoważniejsze rodzaje przemocy, których najczęściej doświadczają osoby LGBT. Jeżeli chodzi o sprawców przemocy motywowanej homofobią i transfobią to są nimi najczęściej grupy osób (67,7%), mężczyźni (66,5%), nieco rzadziej znajomi ze szkoły lub uczelni (36,4%). Natomiast miejscem, w którym dochodzi do aktów przemocy w stosunku do osób LGBT jest przestrzeń publiczna (33,5% – ulica, plac, parking), szkoła i uczelnia (26%), rzadziej dom (9%) i  środki komunikacji publicznej (5,1%).

Mimo tego liczba zgłoszeń dotyczących przestępstw z nienawiści jest niska. Wśród osób LGBT, które doświadczyły przemocy fizycznej, jedynie 8,2% zgłosiło ten fakt na policję. Natomiast w przypadku przemocy psychicznej, tylko 1,2% osób LGBT zdecydowało się poinformować komisariat. Jak piszą autorzy raportu, niewykluczone, że przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt niskiego zaufania do policji wynikający z tego, że co 5 osoba LGBT w kontakcie z funkcjonariuszami policji doświadczyła homofobii lub transfobii, a 57,1% było zniechęcanych przez policję do zgłaszania przestępstw motywowanych nienawiścią.

Badaniu KPH dotyczącemu przemocy wobec osób LGBT towarzyszyła analiza przepisów polskiego prawa oraz praktyki jego stosowania pod kątem standardu ochrony jaki zapewnia osobom pokrzywdzonym przestępstwami motywowanymi homofobią, bifobią oraz transfobią. W listopadzie 2015 r. upłynął termin wdrożenia przez Polskę tzw. unijnej Dyrektywy praw ofiar przestępstw. Zdaniem prawnika KPH, adw. Pawła Knuta polskie prawo nie spełnia wymogów nakładanych przez Dyrektywę w celu ochrony pokrzywdzonych przestępstwami z nienawiści motywowanymi orientacją seksualną lub tożsamością płciową. Polski ustawodawca po raz kolejny uniknął nazwania problemu homofobii, bifobii czy transfobii po imieniu i wprowadzenia rozwiązań prawnych umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie tym zjawiskom. Niestety ciężar pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową nadal spoczywa wyłącznie na kilku organizacjach pozarządowych. To, co jest szczególnie niepokojące, to okoliczność, że wadliwej zmianie prawa w zakresie implementacji Dyrektywy towarzyszy również brinfo_wykresy_7ak podjęcia niezbędnego wysiłku organizacyjnego, finansowego i informacyjnego ze strony państwa, który pozwoliłby na urzeczywistnienie gwarancji wynikających z Dyrektywy – mówi Knut.

Wyniki ogólnopolskiego badania nt. przemocy wobec osób LGBT zostały opublikowane w publikacji „Raport o Polsce. Homofobiczne i transfobiczne przestępstwa z nienawiści a wymiar sprawiedliwości” dostępnej na stronie www. Badanie powstało w ramach realizowanego przez KPH dwuletniego projektu „Wymiar sprawiedliwości i organy ścigania w służbie ofiar przestępstw z nienawiści” finansowanego ze środków Komisji Europejskiej. Realizatorem badania jest Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego.