W Polsce mamy nastoletnie mamy

Co roku około 17 tys. nastoletnich Polek dowiaduje się, że zostaną matkami. Pierwszą reakcją jest zwykle szok, lawina pytań i lęk przed trudami wczesnego macierzyństwa. W niektórych środowiskach licealistka pchająca wózek z dzieckiem to temat tabu lub co najwyżej niewybrednych komentarzy. Czy głośno komentowany serial dokumentalny Teen Mom Poland opowiadający historię czterech nieletnich mam coś zmieni?

Wielu spodziewało się kontrowersji. MTV jest stacją telewizyjną, która niejednokrotnie przesuwała granice tego co można i wypada pokazać na srebrnym ekranie. Nie inaczej było z formatem Teen Mom, reality show przedstawiającym życie nastoletnich matek. Kolejne sezony amerykańskiej edycji wywołały wiele skandali obyczajowych, a niektóre z bohaterek wdały się po czasie w konflikt z prawem.

Jeszcze przed premierą nowy serial MTV był obszernie komentowany – pisze na portalu natemat.pl Jerzy Dzięgielewski, producent programu. Najczęściej negatywnie. Zdaję sobie sprawę, że Warsaw Shore nie pomogło. Wszyscy spodziewali się najgorszego. Ale to nie MTV się oberwało najbardziej. Najbardziej dostało się nikomu jeszcze nieznanym bohaterkom polskiej wersji – twierdzi.

Format

Co odróżnia edycję polską od amerykańskiej? Amerykańskie bohaterki pochodzą z kręgów społecznych zbliżonych do naszych bohaterek niemniej jednak wydaje się, że są na znacznie wyższej stopie życiowej – mówi Dzięgielewski. Poza tym nasze nastoletnie matki są o wiele bardziej osamotnione przez system.  Praktycznie o wszystko muszą same zadbać. Muszą być bardziej zaradne i rezolutne. Amerykańska wersja rozgrywa się bardziej w sferze emocjonalnej.  W polskiej też jest dużo emocji, ale także bardzo dużo dzieje się w sferze „praktycznej” – porównuje.

Historie Ady, Ewy, Izy i Marysi nie są ckliwe i beznadziejne, choć dociążone prawdziwymi problemami, trudami wczesnego macierzyństwa, skomplikowanymi relacjami z partnerami, brakiem pieniędzy i wyśrubowanymi oczekiwaniami ze strony rodziny. Twórcy zadbali o atrakcyjną formę. Sylwia Chutnik z Fundacji MaMa, która objęła patronat merytoryczny nad programem nazwała to „hipstersko-teledyskową estetyką”, która powinna przyciągnąć młodych widzów.

Przy produkcji programu pracował m.in. Marcin Koszałka (autor zdjęć do „Pręgów” i „Rewersu”), a do realizacji polskiej edycji programu zaproszono znanych dokumentalistów: Marcina Janosa Krawczyka („Sześć tygodni”), Martę Prus („Osiemnastka”), Julię Ruszkiewicz („Sezon na kaczki”) i Jakuba Stożka („Poza zasięgiem”). Każdy z nich odpowiedzialny jest za reżyserię jednej historii.

Jak uważa Dzięgielewski, format jest bardzo trudny w realizacji i wymaga dużo doświadczenia i wyczucia. – Takie zadanie można powierzyć tylko najlepszym dokumentalistom. To właśnie zaważyło na decyzji. Udało nam się przekonać szefów, że nasi twórcy podejdą do tematu w profesjonalny sposób. Polska szkoła dokumentu jest znana na świecie i to też pomogło. Zaangażowanie Fundacji MaMa także odegrało ważną rolę. Nasi szefowie wręcz wymagali tego, by w projekt była zaangażowana znana i szanowana organizacja, która ma odpowiednie kompetencje – kończy producent Teen Mom Poland.

Misja mama

Stacja jest zadowolona nie tylko z oglądalności Teen Mom Poland, ale także ich zainteresowania. Obydwa odcinki odnotowały wysoki ATS w tej grupie. W przypadku drugiego z odcinków było to aż 20 minut, co oznacza, że został prawie przez wszystkich młodych widzów obejrzany w całości Serial Teen Mom Poland to serial dokumentalny, a nie rozrywkowy, więc odbiega formą od typowego telewizyjnego „show”, dlatego też zainteresowanie widzów cieszy podwójnie – mówi Agnieszka Odchowska, rzeczniczka stacji MTV Polska.

Czy z serialu dokumentalnego przedstawiającego historię czterech nastoletnich dziewczyn może być więcej pożytku niż pozyskanie budżetów reklamowych przez stację i chwilowego zajęcia dla widzów?

Przede wszystkim – dzięki niemu grupa nastoletnich matek, których jest w Polsce sporo, zostanie w ogóle zauważona – zastanawia się Katarzyna Owczarek z Fundacji MaMa. Może temat nastoletniego rodzicielstwa nie jest już tabu, ale wciąż mówi się o nim szeptem i wstydliwie. Te matki nie mają swojego głosu w społeczeństwie są wręcz dyskryminowane a także przez wiele stereotypów i kalek myślowych są wręcz często pozbawione swojej godności, szykanowane, wyizolowane, niechciane – mówi.

Katarzyna Owczarek zwraca także uwagę na korzyści edukacyjne. Program wcale nie pokazuje różowego macierzyństwa i nie promuje nasto-ciąży jak niektórym się wydaje. Pokazuje za to polską rzeczywistość tych kobiet – często szalenie trudną, z wieloma problemami na różnych poziomach, ale także to, że będąc nastoletnią matką można być kimś odpowiedzialnym albo przynajmniej się tego uczyć. W Stanach, jak wiem – w badaniach poprowadzonych po emisji programu przez organizację zapobiegające niechcianym ciążom, ponad 90% nastolatków stwierdziło, że bycie rodzicem jest o wiele większym wyzwaniem niż im się wydawało – kończy Owczarek.

Mam nadzieję, że program pokaże wszystkie aspekty wczesnego macierzyństwa – mówi Jerzy Dzięgielewski, producent seriali. Oczywiście nie chcemy straszyć, bo dziecko to oprócz wyzwań ogromny bagaż radości i miłości. Chcemy jednak uświadomić przyszłym mamom, że często za tę miłość trzeba zapłacić ogromną cenę. Zależy nam też na pokazaniu postaw aktywnych, optymistycznych. Wiadomo, wszystko się może zdarzyć w życiu, ale nawet w obliczu najtrudniejszych wyzwań są osoby, które walczą i dają sobie radę. Chcemy by w tym aspekcie, bohaterki Teen Mom Poland, stały się wzorem. Na poziomie uniwersalnym ten serial dokumentalny jest właśnie o tym. Opowiada historię o przetrwaniu i dążeniu do realizacji swoich marzeń i celów – podsumowuje.

Co chciałyby natomiast przekazać młodym widzom Iza Mucha, szesnastolatka, mama 8 miesięcznej Nikoli, jedna z bohaterek serialu? Chciałam pokazać, nie tylko nastoletnim, ale także i dorosłym mamom, które są w ciąży lub urodziły już dzieci, że macierzyństwo to jednak wielkie szczęście. Czasem nastolatka może poradzić sobie z takim obowiązkiem lepiej kobieta trzydziestoletnia. Nie można się w takiej sytuacji poddawać. Apeluję, żeby żadna: ani starsza, ani młoda kobieta nie usuwała ciąży. Mam nadzieję, że coś się zmieni, a dziewczyny oglądające ten dokument przejrzą na oczy, że nie jest jednak tak ciężko kochać dziecko, wspierać je, opiekować się nim.

Marcin Świejkowski

****

Fundacja MaMa, partner merytoryczny Teen Mom Poland, uruchomiła specjalny telefon zaufania dla nastoletnich matek: 607 989 146 (pomoc psychologiczna), 607 988 876 (pomoc prawna), pod który można dzwonić w niedziele w godz. 18.30-21.30.