Odkrywamy Mapę Trendów 2024

Żyjemy w świecie kryzysów. Kryzysy te toczą się równolegle oraz na siebie nachodzą – mówi Natalia Hatalska opowiadając o nowej edycji narzędzia nazwanego Mapą Trendów 2024 opracowanego przez Nią i grono skupionych wokół infuture.institute specjalistów.

Z jakimi kryzysami mamy obecnie do czynienia? Stałym elementem naszej rzeczywistości są kryzys klimatyczny, gospodarczy, surowcowy, migracyjny, geopolityczny, żywnościowy, elit, relacji, zadłużenia, zaufania, globalizacji, energetyczny, urodzeń, zdrowotny, zdrowia psychicznego, środowiskowy, bioróżnorodności i humanitarny. Do tego wszystkiego należy dołożyć wysokie tempo zmian technologicznych, społecznych, ekonomiczno-politycznych i środowiskowych.

Co charakteryzuje świat, w którym żyjemy? Zmienność, kryzysy prowadzące do wysokiego poczucia niepewności, ciągła potrzeba nowości, nadmiar danych i informacji prowadzący do jeszcze większego chaosu. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jaka będzie przyszłość ani jak się na nią przygotować. To wszystko powoduje, że dochodzimy do paraliżu decyzyjnego – tłumaczy Hatalska. Zarysowanie tego kontekstu jest ważne, ponieważ Mapa Trendów stanowi niejako odpowiedź na ten świat czy też próbę jego objęcia.

Czemu powstała Mapa Trendów? Jak wyjaśnia Hatalska, nadrzędnym celem było zaadresowanie wyzwań, z którymi zmagamy się na co dzień, zwłaszcza w pracy zawodowej. Narzędzie wskazuje na wyzwania, problemy, technologie, niepewności i ryzyka. – Można mapę traktować jak kompas, który pokazuje na co zwracać uwagę dziś i na co przygotować się w przyszłości – podsumowuje badaczka. Pierwsza Mapa powstała siedem lat temu, a jej najnowsza edycja miała premierę 11 kwietnia tego roku.

Na Mapie znajdziemy 7 megatrendów i zawartych w nich 81 trendów. Megatrendy to długoterminowe, duże, niesterowalne zmiany o charakterze globalnym zmieniające dotychczasowy sposób funkcjonowania. Z kolei trend to trwająca w czasie, zauważalna zmiana o charakterze społecznym, technologicznym, gospodarczym lub politycznym, mająca wpływ na wiele obszarów życia. Zmiana ta jest efektem działania człowieka, dlatego możemy na niego wpływać – wzmacniać go lub mu przeciwdziałać. Trend może charakteryzować się różnym natężeniem – być słaby, silny, rosnący lub spadający.

Mapa Trendów 2024, dostępna do zobaczenia TUTAJ

Publikacji tegorocznej edycji Mapy Trendów towarzyszy udostępnienie wskaźnika – Trend Momentum Index (TMI). Służy on ocenie istotności trendów. Pomoże on samodzielnie odpowiedzieć na pytania: który trend jest najważniejszy, na jakich zjawiskach się skoncentrować i w którą stronę iść?

Wskaźnik oparty jest o dwa elementy:

• hype – badający popularność mediową danego trendu
• impact – sprawdzający czy trend ma realny wpływ na świat.

Jakie megatrendy i trendy wyróżnia Mapa?

1. Świat przebrażeń społecznych – opisuje fundamentalne zmiany w strukturze społecznej, zachowaniach, wartościach i oczekiwaniach na przestrzeni różnych pokoleń. Zmiany te kształtują nową rzeczywistość społeczną na różnych poziomach – od indywidualnych po globalne. Napędzane są przez złożoną interakcję między postępem technologicznym, demograficznymi zmianami populacji, ewolucją norm społecznych i kulturowych, a także rosnącymi wyzwaniami, przed którymi stoi ludzkość.

W jego ramach można wyróżnić m.in. takie trendy jak społeczeństwo hybrydowe (trend, w ramach którego ludzie i roboty/ maszyny autonomiczne współistnieją i współpracują w różnych aspektach życia), technologię emocji (trend, w ramach którego urządzenia – komputery, roboty etc. – potrafią rozpoznawać i reagować na ludzkie emocje), kryzys relacji (trend związany z rosnącym kryzysem interakcji społecznych i relacji międzyludzkich) czy społeczeństwo wypalenia (trend, który odnosi się do coraz powszechniejszego występowania w społeczeństwie różnych form wypalenia, np. wypalenia zawodowego, rodzicielskiego, aktywistycznego czy społecznego).

2. Świat AI – ten megatrend opisuje świat, w którym sztuczna inteligencja odgrywa kluczową rolę we wszystkich aspektach naszego życia; w jego ramach można wyróżnić takie trendy jak: inne formy AI (wskazuje na istnienie różnorodnych modeli sztucznej inteligencji, takich jak neurosymboliczna, responsywna, etyczna, wyjaśnialna, samoreplikująca się) czy inteligencja kolektywna, czyli połączenie ludzkiej i sztucznej inteligencji w celu zwiększenia efektywności pracy człowieka.

3. Świat lustrzany – koncepcja równoległego świata cyfrowego, który jest odwzorowaniem realnego na wszystkich jego poziomach. Można tu wyszczególnić trendy zniekształconej rzeczywistości, związany z rozwojem generatywnej sztucznej inteligencji (GAI) umożliwiającej tworzenie tzw. deepfakes, czyli realistycznych manipulacji wideo i dźwięku oraz analfabetyzm funkcjonalny – zjawisko polegające na utracie zdolności czytania ze zrozumieniem i jasnego formułowania myśli.

4. Światy alternatywne – megatrend, który odzwierciedla przesunięcie ludzkiej eksploracji i innowacji poza tradycyjne granice, obejmując zarówno niewykorzystane obszary naszej planety (oceany), jak i możliwości poza nią (kosmos), a także tworzenie nowych form życia i inteligencji. Zaliczamy do niego m.in. trend edytowalnej natury, w ramach którego człowiek ma możliwość projektowania i tworzenia organizmów biologicznych oraz górnictwo głębinowe i księżycowe stanowiące odpowiedź na kryzys surowcowy.

5. Zrównoważony świat – znany od dawna megatrend, polegający nie tyko na zrównoważonym podejściu do środowiska i zmian klimatycznych, ale zakładający także holistyczne podejście, w którym widoczne są zależności pomiędzy środowiskiem, rozwojem gospodarczym i społeczeństwem. Zaliczamy do niego trend regeneratywnych miast związany z budową takich aglomeracji, które wspierają zdrowie i dobrobyt zarówno ludzi, jak i całego ekosystemu oraz trend odzyskiwania surowców np. odzyskiwania metali z elektroodpadów.

6. Świat kryzysów zdrowotnych – zawierają się w nim zarówno wyzwania zdrowotne, np. rosnąca odporność na antybiotyki, kryzysy psychiczne, pandemie, przewlekłe choroby, ale też przemiany w sektorze opieki zdrowotnej, związane głównie ze zmianami technologicznymi. Do tego megatrendu zaliczamy m.in. społeczeństwo wypalenia – wypalenie zawodowe, ale też społeczne, aktywistyczne i rodzicielskie, a także pandemie grzybicze – trend wskazujący na wzrost liczby pandemii grzybiczych, które atakują rośliny uprawne, przez co grozi nam kryzys żywnościowy.

7. Świat wojen – opisuje rosnącą liczbę konfliktów i napięć na poziomie globalnym. Zaliczamy do niego drugą zimą wojnę – trend, który odnosi się do narastających napięć i konfrontacji między Stanami Zjednoczonymi (i ich sojusznikami w Europie) a takimi państwami, jak Rosja czy Chiny, a także zmianę globalnego układu sił – trend, w ramach którego wyraźnie zmienia się rola państw na arenie międzynarodowej oraz relacji i wpływów pomiędzy nimi.

Mapa dzieli się nie tylko na megatrendy i trendy, ale także strefy czasowe – stanowi to drugi sposób patrzenia na nią. Na mapie trendów są cztery strefy – now (perspektywa teraźniejsza obejmująca trendy powszechnie funkcjonujące na rynku – do adresowania przede wszystkim w kontekście działań operacyjnych), new (zakładający perspektywę krótkoterminową 1-5 lat; odpowiada na nie niewiele firm – dotyczy działań strategicznych), next (perspektywa 5-15 lat, obejmuje trendy zauważalne, ale na wczesnym etapie rozwoju; mają duży potencjał, ale są obarczone ryzykiem), beyond (perspektywa długoterminowa dotycząca przyszłości powyżej 15 lat, obejmuje głównie trendy technologiczne będące w fazie koncepcyjnej bądź teoretycznej).

Zachęcamy do samodzielnego odkrywania tego wielowymiarowego narzędzia!

txt: Karolina Sendal

Źródła:
– webinar „Premiera Mapy Trendów 2024” zorganizowany przez infuture.institute, nagranie dostępne na kanałach Social Media Instytutu (Facebook, LinkedIn)
– strona infuture.institute/mapa-trendow/