Jeden billboard za Terespolem

18 grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Migrantów. Dziś, przy przejściu granicznym w Terespolu, pojawił się ogromny napis „PRZEPRASZAMY – GRANICA PRAW CZŁOWIEKA”. W ten sposób najważniejsze organizacje w Polsce, które działają na rzecz uchodźców i migrantów, przepraszają uchodźców za łamanie praw człowieka przez polskie władze. Każdego dnia na przejściu granicznym między Polską a Białorusią ludzie proszą o ochronę. Większość próśb jest ignorowana przez funkcjonariuszy Straży Granicznej.

Napis „PRZEPRASZAMY” w Terespolu to wspólny gest Amnesty International, Fundacji Nasz Wybór, Fundacji Polska Gościnność, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Migrant Info Point, Stowarzyszenia Homo Faber, Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, Stowarzyszenia Nomada i Uchodźcy.info. Organizacje te powołały Konsorcjum, by wspólnym głosem apelować w kluczowych sprawach dotyczących przestrzegania praw i wolności człowieka w Polsce. Jak wynika z relacji cudzoziemców, funkcjonariusze Straży Granicznej w Terespolu, którzy prowadzą odprawy, ignorują prośby uchodźców o ochronę międzynarodową, a tym samym nie dopuszczają do złożenia wniosku o udzielenie statusu uchodźcy. Cudzoziemcy, którzy starają się o ochronę międzynarodową, są odsyłani na Białoruś, która nie jest dla nich bezpiecznym miejscem.

Każdego dnia na przejściu granicznym w Terespolu pojawiają się cudzoziemcy bez dokumentów uprawniających do wjazdu na teren Polski. Stają przed funkcjonariuszami polskiej Straży Granicznej i podczas krótkiej rozmowy opisują historie, które zmusiły ich do opuszczenia krajów pochodzenia. Często są to osoby, które uciekają przed prześladowaniami, przemocą i torturami. Są wśród nich również kobiety uciekające ze swoimi dziećmi. W Polsce chcą znaleźć schronienie, czyli ubiegają się o nadanie statusu uchodźcy. Prawo do złożenia takiego wniosku gwarantuje cudzoziemcom art. 56 ust. 2 Konstytucji RP oraz prawo międzynarodowe.

Funkcjonariusze Straży Granicznej nagminnie jednak ignorują relacje o prześladowaniach, zagrożeniu życia i bezpieczeństwa. Zamiast tego stwierdzają w notatkach, że cudzoziemcy deklarowali  ekonomiczne przyczyny wjazdu do Polski.  Z raportu białoruskiej organizacji Human Constanta, która regularnie monitoruje sytuację na przejściu granicznym w Terespolu, wynika, że: „polscy strażnicy graniczni są ewidentnie bezduszni i mają dyskryminujące podejście wobec uchodźców. Zdarzało się, że oficerowie polskiej straży granicznej mówili podniesionymi głosami oraz obrażali, wyśmiewali lub maltretowali ich, odmawiali przyjęcia dokumentów i wysłuchania”. Skargi na funkcjonariuszy straży granicznej wpływają masowo od ponad czterech lat. O nieprawidłowościach na polskich granicach, w szczególności na przejściu granicznym Brześć-Terespol, informowały m.in. Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Amnesty International, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, a także Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. Według autorów raportu Human Constanta w pierwszej połowie 2019 roku uchodźcy przybywający w Brześciu próbowali ubiegać się w Polsce o ochronę międzynarodową co najmniej 1604 razy. Tylko w 136 przypadkach wnioski te zostały przyjęte.

W 2017 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) wydał szereg zarządzeń tymczasowych nakazujących polskim władzom nieodsyłanie cudzoziemców na Białoruś i przyjęcie od nich wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Jednak polskie władze nie wykonały tych poleceń.

Konsorcjum organizacji społecznych działających na rzecz uchodźców i migrantów powstało w 2017 roku. Zrzesza dziewięć organizacji społecznych: Amnesty International, Fundację Nasz Wybór, Fundację Polska Gościnność, Helsińską Fundację Praw Człowieka, Migrant Info Point, Polskie Forum Migracyjne, Stowarzyszenie Homo Faber, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Stowarzyszenie Nomada. Więcej informacji na jego temat można znaleźć na stronie: https://konsorcjum.org.pl/.