Jak Polacy piją kawę?

Kawa otacza nas wszędzie: pijemy ją w domu, w pracy, na studiach, podczas długich podróży. Regularne spożywanie tego napoju deklaruje aż 80% dorosłych Polek i Polaków. A jak właściwie pije kawę polskie społeczeństwo? Odpowiedź na to pytanie daje bowiem obraz dużo głębszy, niż można by przypuszczać na pierwszy rzut oka. Przez pryzmat kawy poznać możemy mechanizmy i zmiany społeczne, które zachodzą na naszych oczach.

Największą popularnością cieszy się niewątpliwie kawa mielona. To po nią najczęściej sięga aż 45% osób, natomiast wartość ta stale rośnie. Należy również zauważyć związek, jaki występuje między nią a kawą rozpuszczalną, której spożycie w tym samym okresie (2012-2016) spadło aż o 11 punktów procentowych (!). W tym samym czasie spożycie kawy ziarnistej wzrosło aż o 4 punkty procentowe. Co to oznacza? Nie bez znaczenia jest tu z pewnością rosnąca świadomość konsumentów dotycząca jakości produktu. Choć po zmianie ustroju gospodarczego i otwarciu na zachodnie rynki to właśnie rozpuszczalne mieszanki stanowiły synonim luksusu, dziś konsumenci postrzegają kawę ziarnistą i mieloną jako „naturalną”, zdrowszą, smaczniejszą – mówiąc ogólnie: lepszą.

image by Doğu Tuncer on Unsplash

Co ciekawe, badania wskazują również, że najwyższy wzrost w spożyciu odnotowała właśnie kawa ziarnista (wzrosła aż o 42%). Niejako łączy się to z pojawieniem się w Polsce zjawiska znanego jako „trzecia fala kawy”, a więc aktywnego szerzenia świadomości na temat jakości i pochodzenia ziaren, sposobów parzenia i smaku przez branżę kawową. To właśnie w związku z tym zjawiskiem pojawiać się zaczęły małe, lokalne palarnie, dla których podstawowymi wartościami stały się transparentność i wysoka jakość.

Wpływ małych palarni na rynek kawowy można zaobserwować gołym okiem, przeglądając sklepowe półki. Jeszcze kilka lat temu nie sposób było wyczytać z paczki kawy więcej niż informacje o pochodzeniu ziaren, ewentualnie stopniu wypalenia. Dziś nawet największe kawowe korporacje umieszczają na opakowaniach informacje tak szczegółowe, jak sposób obróbki. Wpływ „kawowej rewolucji”, jaka dokonała się pod wpływem „trzeciej fali” można więc zaobserwować naocznie. Ponieważ smak uważany jest za kluczowy czynnik przy wyborze konkretnej marki, tok rozumowania jest prosty: wyższa transparentność jest wyrazem wyższej jakości ziaren, co przekłada się na lepszy smak.

image by Przyjaciele Kawy

W internetowych dyskusjach często pojawia się pytanie: która kawa z marketu jest najlepsza? Cóż, odpowiedź jest nieco złożona: najlepsza jest taka kawa, która zwyczajnie smakuje nam najbardziej. Preferencje są bowiem różne i to, co jedna osoba uzna za najsmaczniejsze, wcale nie musi automatycznie stawać się ulubioną marką innych. Właściwie postawione pytanie brzmiałoby natomiast: jakie kawy z marketu są najczęściej preferowane? Najpopularniejsze marki to Jacobs Kronung, Tchibo, a także Prima. Jednak preferencje nie zawsze stanowią jedyny czynnik decydujący o wyborze. Przykład możemy znaleźć w jednym z badań: 40% respondentów kupuje kawę mieloną marki Astra, mimo że nie jest to ich marka ulubiona – zapewne czynnikiem decydującym o wyborze jest niższa cena.

image by Kevin Schmid on Unsplash

Niestety, wciąż trudno przeprowadzić analizę dotyczącą małych palarni. Segment kawy speciality, a więc tej cenionej najwyżej w świecie kawowych specjalistów, nie jest jeszcze gruntownie przebadany w naszym kraju. Przewiduje się jednak, iż rynek kawowy ze względu na wysoką konkurencyjność będzie przechodził istotne zmiany, kierując się w stronę palarni rzemieślniczych, oferujących swoim klientom nowe, zaskakujące produkty i innowacyjne metody parzenia. Już dziś widać, że polski rynek stanowi podatny grunt dla tego typu projektów. Na terenie naszego kraju działa około dwieście palarni i kawiarni speciality, stale rośnie także rynek ziaren organicznych i certyfikowanych przez organizacje takie jak Fairtrade.

image by Jonas Jacobsson on Unsplash

W jaki sposób najpopularniejszy napar świata parzą Polki i Polacy? Najbardziej znaną metodą pozostaje w sposób nieprzerwany słynna „parzucha”, zwana również kawą „po turecku” (co jest błędem, ponieważ kawa po turecku przygotowywana jest w tygielku). W okresie pandemii, mimo niesprzyjających warunków, popularność zyskały ciśnieniowe ekspresy do kawy, a Polska stała się jednym z największych rynków tego typu urządzeń. Szczególny wzrost zanotowały ekspresy do kawy automatyczne – jak widać, coraz więcej osób chce poczuć się home baristami w domowym zaciszu. Co ciekawe, w tym samym okresie spadła sprzedaż kapsułek do ekspresów.

Preferencje kawowe Polek i Polaków zmieniają się w czasie i wyraźnie pokrywają się z tendencją, jaką wyznaczyła „trzecia fala kawy”. Odchodzimy od kaw rozpuszczalnych na rzecz wyższych jakościowo kaw mielonych i ziarnistych, w których cenimy przede wszystkim smak. I choć warunki ekonomiczne nadal pełnią istotną rolę w kwestii wyborów konsumenckich, stopniowe bogacenie się społeczeństwa polskiego może wymusić na firmach funkcjonujących w branży przejście w kierunku kawy craftowej i innowacyjności, co podwyższy ich konkurencyjność.

image by Przyjaciele Kawy

Bibliografia:
https://www.cbi.eu/market-information/coffee/poland/market-potential
https://www.gfk.com/hubfs/Landing_Pages_PDF/Poland/2020/EU_PL_202012_Whitepaper_Dlaczego_kupujemy_ekspresy.pdf?utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.gfk.com%2Fpl%2Finsighty%2Fpolski-rynek-kawy-rosnie-nawet-w-czasie-pandemii
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjIm9zOytj6AhWX6CoKHRiaBRkQFnoECA8QAQ&url=https%3A%2F%2Fcejsh.icm.edu.pl%2Fcejsh%2Felement%2Fbwmeta1.element.cejsh-c01f2d44-8ca2-4000-8265-159714601fc9%2Fc%2F13.pdf&usg=AOvVaw1xdmhThRy3AE6TQir5nUHm

Źródło informacji: Przyjaciele Kawy
oprac: Dorota Chrobak