Rusza 23. MFF Watch Docs — start w najbliższy piątek

1 grudnia rozpoczyna się 23. edycja MFF WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie. W ciągu dziesięciu dni odbędzie się ponad 70 projekcji, 28 spotkań z twórcami i bohaterami filmów oraz osiem dużych dyskusji panelowych poświęconych najważniejszym tematom poruszanym przez festiwalowe filmy. Do tego spotkania branżowe dla dokumentalistów, prelekcje ekspertów na temat historii kina, seanse dla młodych widzów połączone z działaniami edukacyjnymi i otwarty dla publiczności warsztat mistrzowski.

Filmem otwarcia 23. edycji festiwalu WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie będzie głośny „Mur”, debiutancki film Kasi Smutniak. Światowa premiera dokumentu odbyła się w połowie września na prestiżowym festiwalu TIFF w Toronto – widzowie WATCH DOCS jako pierwsi w Polsce będą mieli okazję go obejrzeć i porozmawiać z reżyserką. „Mur” to poruszający dokument o sytuacji na granicy polsko-białoruskiej, który powstał z potrzeby głębszej analizy tego, co wywołuje w nas poczucie bezsilności wobec cierpienia. Film jest też refleksją nad genezą zła i funkcjonowaniem murów we współczesnym świecie – zarówno tych namacalnych, jak mur cmentarza żydowskiego w Łodzi, jak i tych niewidocznych, przejawiających się w niechęci do drugiego człowieka. Realizowany w dużej mierze ukrytą kamerą, łączy dynamiczne ujęcia z lasu i osobiste refleksje, jednocześnie oddając gorączkową atmosferę ratowniczych eskapad w poszukiwaniu zagubionych w puszczy migrantów. To pierwszy pełnometrażowy dokument z tak bliska pokazujący działania aktywistów na polsko-białoruskiej granicy.

– Urodziłam się w 1979 roku, przed upadkiem muru berlińskiego – mówi Kasia Smutniak. – Temat murów i barier, które powstają w Europie, która zrodziła się, żeby mury obalać, wydał mi się ważny i interesujący. Mur na granicy jest tylko jednym z nich. Murem jest także Puszcza Białowieska, która jest murem naturalnym, bardzo trudnym do pokonania. Murem jest strefa przy granicy, do której nie można wjechać bez przepustki. Ale jest też mur cmentarza żydowskiego przed oknem mojej babci w Łodzi, gdzie jako dziecko bawiłam się na podwórku.

„Mur”, reż. Kasia Smutniak (2023)

Tegorocznym laureatem Nagrody im. Marka Nowickiego za szczególne osiągnięcia w ukazywaniu praw człowieka w filmie jest Nikolaus Gerhalter, jeden z najbardziej rozpoznawalnych twórców współczesnego dokumentu. Austriacki mistrz z niespotykaną starannością komponuje obrazy, których znakami rozpoznawczymi są perfekcyjnie dobrane kadry i długie, hipnotyczne ujęcia. Ale, wbrew pozorom, Geyrhalter nie ucieka w nich od rzeczywistości. Tegoroczny laureat Nagrody im. Marka Nowickiego za szczególne osiągnięcia w ukazywaniu praw człowieka w filmie od zawsze interesował się tematami, których nie sposób uznać za drugorzędne. I konsekwentnie starał się je pokazywać z nieoczywistej strony.

Na retrospektywę jego twórczości, która zostanie zaprezentowana podczas najbliższej edycji WATCH DOCS, złożą się cztery tytuły wybrane z bogatego dorobku twórcy, w tym najsłynniejszy – „Nasz chleb powszedni” – zakrojona na szeroką skalę analiza przemysłowych metod produkcji żywności, dzieło, które wywołało wielką dyskusję na temat etycznych i zdrowotnych konsekwencji wielkoskalowej produkcji rolnej. Z kolei jego najnowszy film, „W zawieszeniu” będzie prezentowany po raz pierwszy w Polsce. To kompleksowy portret świata, który stanął w miejscu za sprawą pandemii.

„Nasz chleb powszedni”, reż. Nikolaus Gerhalter (2005)

W konkursie głównym zobaczymy 12 starannie wybranych filmów – zaangażowanych społecznie i wyszukanych formalnie. Wśród nich m.in. „20 dni w Mariupolu” – wstrząsający zapis zagłady miasta, z narażeniem życia realizowany przez jedynego korespondenta, który do końca pozostał w oblężonym Mariupolu. Film został doceniony przez jury i widzów tegorocznych festiwali w Sundance, Kijowie i Sheffield, a jego twórcy otrzymali również najważniejsze reporterskie wyróżnienie roku – Nagrodę Pulitzera.

„20 dni w Mariupolu”, reż. Mstyslav Chernov (2023)

Z kolei w sekcji Chcę zobaczyć znalazły się tu m.in.: „Łączymy się w bólu” – przejmujący film o rodzinach ofiar konfliktu palestyńsko-izraelskiego oraz „Tokio Uber blues. Samotność kuriera” – którego twórca podejmuje pracę rowerowego kuriera w stolicy Japonii.

Nowym elementem festiwalowego programu jest sekcja Dokument wielkiego formatu – poświęcona arcydziełom europejskiego dokumentu zaangażowanego społecznie. Wśród autorów: Werner Herzog, Claude Lanzmann, Agnes Varda, Helena Třeštíková. Pokazom towarzyszyć będą prelekcje ekspertów.

plakat festiwalowy / image by Marta Lissowska

23. MFF WATCH DOCS odbędzie się w Warszawie w dniach 1 – 10 grudnia. Festiwalowe filmy będzie można oglądać w kinach Muranów i Kinoteka oraz online na terenie całej Polski. Część programu będzie bowiem także dostępna na platformie MOJEeKINO.pl. Szczegółowe informacje o programie, biletach, cenach i festiwalowych wydarzeniach można znaleźć na: www.watchdocs.pl. Pełna lista filmów znajduje się TUTAJ.