Sekrety sklepowej półki

Trzeba być czujnym, bo za swetrem damskim za 40 euro czy pomidorami importowanymi z Hiszpanii w cenie 5,30 zł za kilogram mogą stać mroczne sekrety ich wytworzenia. Towar na półkach sklepowych i inne dobra, po które sięgają konsumenci w całej Europie, to ostatnie ogniwo w łańcuchu produkcji. Część produktów i usług dostarczają m.in. migranci pracujący za tzw. „głodowe pensje” lub w ogóle pozbawieni wynagrodzenia. Jednocześnie warunki i czas pracy są dalekie od wszelkich standardów, międzynarodowych regulacji prawnych, zasad BHP i tzw. dobrych praktyk. Praca przymusowa jest faktem wstydliwym dla cywilizowanej Europy XXI wieku, a bolesnym dla tych, którzy uwierzyli obietnicom, że na farmie w Hiszpanii zarobią 1.200 euro miesięcznie.

Handel ludźmi, dramatyczne warunki pracy i przymuszanie do pracy są tłem kampanii ”Shopping cart” (Wózek sklepowy) zainicjowanej przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji
z siedzibą w Genewie. Twórcy uświadamiają nielegalny proceder, by pokazać, że na aktualny stan rzeczy, np. nawet 600 tys. nielegalnych imigrantów zmuszanych do pracy w Wielkiej Brytania, wpływają indywidualne wybory każdego konsumenta.

Kampania ruszyła 19 października br. w Brukseli, gdzie na Placu Schumana wystawiono olbrzymi, wywrócony wózek sklepowy, a pod nim uwięzione manekiny. Cała instalacja stanowiła analogię do sytuacji migrantów. Nie tylko tych zmuszanych do pracy i niejednokrotnie więzionych, ale też tych, którzy będąc jedynymi żywicielami rodziny godzą się pracować w skandalicznych warunkach za znikome wynagrodzenie. W ramach kampanii, genewski oddział agencji Saatchi&Saatchi odpowiedzialny za kreację, przygotował również 30 sekundowy spot telewizyjny oraz plakat. Termin rozpoczęcia kampanii był nieprzypadkowy, gdyż w dniu 19 października rozpoczęła się Europejska Konferencja Ministerialna poświęcona działaniom Unii Europejskiej przeciw handlowi ludźmi, a 18 października obchodzono Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi.

W reklamie telewizyjnej wymieniono przyczyny, które w innych okolicznościach mogą prowadzić do uwięzienia człowieka, np. popełnienie przestępstwa. Ale w tym przypadku wolność ludzi została ograniczona z innego powodu – muszą uprawiać pomidory, które klienci supermarketów kupują codziennie.

Więzienie, przedstawione w symboliczny sposób za pomocą wózka sklepowego, ma uświadomić konsumentom, że ich drobne wybory, dokonywane podczas codziennych zakupów w lokalnym sklepie czy supermarkecie, przekładają się na obraz globalnego problemu, jakim jest przymusowa praca. Jak przyznała Kerry Petty z Saatchi&Saatchi, konsumenci mają większą kontrolę niż kiedykolwiek, ponieważ mają wybór. Mogą wybrać producentów uwzględniających ich wartości etyczne i przyjęte normy, a odrzucić tych, którzy je ignorują, przyczyniając się w ten sposób do eliminacji firm, którym daleka jest idea odpowiedzialności społecznej.

Jak sprawdzić, czy można zaufać danemu producentowi, dostawcy? Twórcy kampanii odsyłają na stronę www.buyresponsibly.org, gdzie przygotowano list do właścicieli sklepów, w którym zadano im pytanie m.in nt. pochodzenia sprzedawanych produktów. Ponadto przygotowano inne formy wsparcia kampanii, m.in. dołączenie do grupy odpowiedzialnych konsumentów na portalu społecznościowym Facebook, dystrybucja ulotek dostępnych i gotowych do ściągnięcia ze strony, przygotowanie własnych eventów promujących ideę odpowiedzialnego kupowania. Co więcej, na stronie można zapoznać się z indywidualnymi przypadkami ludzi zmuszanych do pracy, dzięki czemu globalny problem ma imię i nazwisko oraz twarz konkretnego człowieka, a dzięki temu jest bardziej uchwytny. Dla internautów przygotowano także informacje nt. skali zjawiska, posługując się danymi statystycznymi z różnych raportów w tym Organizacji na rzecz Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OSCE).
K. Kukuła