Pięć lat z życia w Guantanamo

25 września odbędzie się premiera książki Murata Kurnaza i Helmuta Kuhna „Guantanamo. Pięć lat z mojego życia” w tłumaczeniu Agnieszki Gadzały.

Fakty ze słynnego więzienia, które poznał cały świat, skłaniają do refleksji – czy w walce z terroryzmem powinno się stosować tak zwane środki specjalne? Na czym one polegają? Jaką terroryści powinni ponieść karę? Czy jest różnica między walką z terroryzmem a walką z terrorystami? Skąd pewność, że ktoś jest terrorystą?

Dziewiętnastoletni Murat Kurnaz, Niemiec tureckiego pochodzenia, długo nie interesował się islamem. Pracował jako ochroniarz i uczył się budować statki. Kiedyś poczuł, że chce poznać wiarę przodków, pojechał więc do Pakistanu, by studiować Koran. Gdy wracał do kraju, został aresztowany przez Pakistańczyków i sprzedany za 3000 dolarów Amerykanom. Kurnaza przewieziono do więzienia w Guantanamo, w którym spędził pięć lat. Tysiąc osiemset dni wypełnionych upokorzeniami – takimi jak kpiny z Koranu i próby uwiedzenia przez strażniczki – oraz torturami, z których najmniej wymyślne było bicie i wieszanie za ręce.

Na skutek protestów mediów i rozmaitych organizacji (m.in. Amnesty International), a także rozgrywek politycznych, Murat Kurnaz wrócił do domu w 2006 roku.

Jego relacja jest szokująca, poruszająca i bolesna. Mimo to pozostaje opowieścią osamotnioną – prawdziwości tej relacji nie można jednoznacznie udowodnić, brak jest innych doniesień więźniów. Kiedy książka ukazała się w Niemczech, nie zabrakło głosów krytyki, podważających to świadectwo. Podkreślano, że niniejsza książka jest jedyną dostępną relacją o tym, co naprawdę dzieje się w Guantanamo.

Murat Kurnaz powtarza w wywiadach, że to, o czym pisze, nie ma charakteru ideologicznego, nie zwraca się przeciw narodom, religiom czy jakimkolwiek systemom wartości. Jest opowieścią o losach człowieka skrzywdzonego w imię wyższych celów.

Frankfurter Allgemeine Zeitung: Kurnaz wyjechał do Pakistanu w trzy tygodnie po atakach na Nowy Jork i Waszyngton, tuż przed wojną w Afganistanie. Dlaczego podróż o charakterze, jak twierdzi, edukacyjnym zaczął tak konspiracyjnie, wychodząc w noc i mgłę bez pożegnania z rodzicami; dlaczego bilety kupił przy użyciu karty kredytowej należącej do znanego islamisty – na te pytania Kurnaz nie daje przekonującej odpowiedzi. Jego opowieść, będąca muzułmańską wersją historii świętego Pawła, staje się przez to niepełna i zastanawiająca.

Książka wywołała ogólnokrajową dyskusję w Niemczech, a prawa do przekładu kupiły wydawnictwa z 15 krajów, w tym z Brazylii, Danii, Egiptu, Francji, Holandii, Norwegii, USA, Włoch, Szwecji. W Polsce ukaże się nakładem wydawnictwa WAB w ramach serii „Terra incognita”.