Siła podpisu dla wolności

Kampania nagrodzona w Cannes. 2010 rok. 2100 więźniów politycznych w więzieniach w Birmie. Buddyjscy mnisi, dziennikarze, działacze opozycyjni, zaangażowani i przypadkowi uczestnicy ulicznych manifestacji. 22 czerwca 2010 roku wystarczył tylko długopis, aby podjąć próbę ich uwolnienia.  

Tego dnia na największej kolejowej stacji na świecie – Grand Central Terminal w Nowym Jorku, zbudowana została interaktywna instalacja dużych rozmiarów. Składały się na nią setki małych cel, w których umieszczono fotografie więźniów. Każdy z zainteresowanych mógł wyjąć umieszczone w nich długopisy, pełniące jednocześnie rolę krat i opatrzone napisem: „The Power to free burma’s political prisoners is in your hands” („Siła, by uwolnić birmańskich więźniów politycznych jest w twoich rękach”) oraz adresem internetowym będącej inicjatorem akcji organizacji Human Rights Watch. Wyjęty z instalacji pisak miał przyczynić się nie tylko do „oswobodzenia” fotografii, ale także do zwrócenia wolności tym, którzy faktycznie są torturowani i przetrzymywani w fatalnych warunkach birmańskich więzień. Tuż obok konstrukcji umieszczona została bowiem księga z petycją postulującą ich uwolnienie i skierowana do rządu kraju (w tym do przewodniczącego junty wojskowej Than Shwe) i pastw sąsiadujących z Birmą oraz do ONZ.

Przez cały dzień w otoczeniu instalacji odbywały się rozmaite eventy, m.in. wystąpienia birmańskich artystów i rozmowy z tamtejszymi aktywistami. Możliwe było także spotkanie z mnichami oraz towarzyszenie im w modlitwie, stanowiącej wyraz solidarności z uwięzionymi współbraćmi.

Birma od 1962 roku była pod rządami junty wojskowej, bezwzględnie duszącej wszelkie protesty przeciwko władzy oraz zatrzymując uczestników wszelkiego rodzaju marszów protestacyjnych i wystąpień prodemokratycznych, czego przykładem jest uwięzienie 3 tysięcy manifestujących w tzw. Szafranowej Rewolucji w 2007 roku. 2010 miał być dla Birmy rokiem pierwszych od 20 lat demokratycznych wyborów. Jak podkreślili przedstawiciele HRW, którzy przy współpracy agencji reklamowej JWT przygotowali instalację z fotografiami w Nowym Jorku, wybory te będą bez znaczenia, jeśli w więzieniach nadal będzie tylu więźniów politycznych. W referendum „zwyciężyła” po raz kolejny junta, która – choć oficjalnie została rozwiązana po kilku miesiącach, w marcu 2011 roku – faktycznie wciąż pełni rolę w sprawowaniu władzy. W maju 2011 roku wprowadzono amnestię dla niektórych więźniów politycznych, wskutek czego znaczna część osadzonych została zwolnionych.

Do końca przeprowadzonej 22 czerwca akcji pod sporządzoną na jej potrzeby petycją zebranych zostało kilka tysięcy podpisów obywateli 86 krajów. Przedsięwzięcie spotkało się z żywym zainteresowaniem mediów z całego świata, dzięki czemu instalacja gościła w kolejnych miesiącach także w Pradze i Brukseli. Między innymi dlatego na 58. Międzynarodowym Festiwalu Cannes Lions kampania nagrodzona została Złotym Lwem w kategorii Ambient Media / Marketing bezpośredni. Najważniejszą jednak przyczyną przyznania jej tego tytułu było osiągnięcie zamierzonego celu: od czasu jej przeprowadzenia zwolnionych zostało przeszło 150 birmańskich więźniów politycznych, w tym liderka opozycji Aung San Suu Kyi.
E. Janota