Popijające mamy

9 września miały miejsce obchody VII Światowego Dnia FAS (Płodowego Zespoły Alkoholowego). Tego dnia ruszyła kampania społeczna Ciąża bez alkoholu zorganizowana przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Celem kampanii jest uświadomienie Polkom, jaki zły wpływ wywiera alkohol na zdrowie rozwijającego się w macicy płodu.

Bardzo niepokojące jest to, że alkohol jest spożywany przez kobiety w Polsce coraz częściej. W Polsce co roku rodzi się 9 tysięcy dzieci cierpiących na zaburzenia rozwojowe spowodowane krążącym po ich organizmie alkoholem w czasie życia płodowego. Co trzecia Polka w wieku od 18. do 40. roku życia piła alkohol w ciąży. Alkohol jest jedną z trzech głównych przyczyn uszkodzeń płodu w naszym kraju.

Lekarze rozwiewają wątpliwości: nie ma bezpiecznej dla płodu dawki alkoholu, jaką może wypić ciężarna. Picie alkoholu w czasie ciąży może spowodować poronienie, uszkodzenie mózgu dziecka, wady nerek i serca, wzroku i słuch oraz wywołać Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej ADHD oraz wystąpienie Płodowego Zespołu Alkoholowego lub Płodowego Efektu Alkoholowego, z angielskiego zwanych FAS (Fetal Alcohol Syndrome) i FAE (Fetal Alkohol Effect). Kampania „Ciąża bez alkoholu” ma promować abstynencję ciężarnych, bo to jedyna gwarancja uniknięcia dolegliwości, które mają wpływ na przebieg całego życia dziecka. Jedną z przyczyn picia alkoholu przez kobiety w ciąży jest mylne przekonanie, że alkohol to tylko wódka, a wino i piwo nim nie jest. Co gorsza, kobiety, ich najbliżsi, a czasem nawet ginekolodzy, błędnie zakładają, że niektóre postacie alkoholu mogą działać korzystnie. Tymczasem nie jest prawdą, że czerwone wino zwiększa liczbę czerwonych krwinek, a piwo, zwłaszcza ciemne jak np. Karmi, wzmaga laktację. W dawnych czasach kobiety piły piwo, bo po pierwsze – było zdrowsze niż woda z niewiadomego źródła, po drugie – było pożywne (zawiera sporo kalorii), a ludzie głodowali. O szkodliwym wpływie alkoholu niewiele wiedziano. Żadne badania naukowe nie potwierdzają też przesądu, że picie czerwonego wina ma korzystny wpływ na wzrost liczby czerwonych ciałek we krwi.

Z układu pokarmowego alkohol w niezmienionej postaci przenika do krwioobiegu, a za jego pośrednictwem dostaje się do mózgu. Tam w określony sposób wpływa na ośrodki nerwowe, w tym kontroli zachowań. Ponieważ alkohol dostaje się do krwioobiegu, to poprzez łożysko dociera też i do płodu. Zawartość alkoholu we krwi płodu będzie identyczna jak zawartość alkoholu we krwi ciężarnej kobiety.

Łożysko nie chroni przed wnikaniem alkoholu do krwioobiegu dziecka, ani nie rozkłada alkoholu! Dlatego każdy kieliszek, który wypije ciężarna kobieta, wypijany jest równocześnie przez jej nienarodzone dziecko. Organizm kobiety zawiera mniej płynów ustrojowych niż organizm mężczyzny, dlatego też gdy kobieta i mężczyzna wypiją tę samą ilość alkoholu, u niej zawartość alkoholu we krwi będzie większa.

Picie alkoholu przez kobiety w potocznym mniemaniu kojarzy się z uzależnieniem od alkoholu i zachowaniami typowymi dla marginesu społecznego. Badania dowodzą jednak, że najczęściej w czasie ciąży alkohol piją kobiety z wykształceniem średnim, najrzadziej z wykształceniem podstawowym. Najwięcej pijących w czasie ciąży kobiet jest w małych i średnich miastach – najmniej w dużych aglomeracjach i na wsiach.

Niemal dwie trzecie kobiet w ciąży nie było ostrzeganych przez lekarzy przed negatywnymi konsekwencjami picia alkoholu w tym czasie. Wśród tych ostrzeganych przez lekarza najczęściej ostrzegane były kobiety z najmłodszego pokolenia 18-40 lat (26%) oraz mieszkanki wsi (25%). Najrzadziej mieszkanki małych miasteczek (tylko 10%). * Badanie przeprowadzone na zlecenie PARPA przez PBS w Sopocie w czerwcu i lipcu 2005 na reprezentatywnej próbie 1038 Polaków

Objawy FAS (Fetal Alcohol Syndrome – Płodowy Zespół Alkoholowy):
– Niski wzrost i małogłowie
– Dysmorfie twarzy (np. twarz jest niesymetryczna)
– Wady układu kostno – mięśniowego i zaburzenia czucia głębokiego, problemy z koordynacją (dziecko może np. złamać rękę i nie czuć tego)
– Problemy ze słyszeniem, opóźnioną zdolność mówienia
– Zmniejszone pole widzenia, słabą pamięć wzrokowa (dziecko może się łatwo gubić nawet w okolicy domu)
– Anomalie w budowie wątroby, serca, nerek, narządów płciowych Podwyższony próg bólu lub nadwrażliwość na ból
– Nadpobudliwość
– Impulsywność (impuls – działanie – myślenie)
– Problemy z pamięcią i trudności w uczeniu się (dziecko będzie się skarżyć, że „nic mu nie wchodzi do głowy”, choć się uczy)
– Zaburzenia zachowania, niedostosowanie społeczne, trudności w przewidywaniu konsekwencji swoich zachowań (może np. uciekać z domu)
– Niekontrolowane napady złości
– Skłonność do uzależnień
– Skłonności depresyjne i lękliwość
– Podatność na manipulacje

Do tej idei trzeba przekonywać nawet… lekarzy różnych specjalności. Okazało się, że 99% z nich nie umie rozpoznać i zdiagnozować u dzieci Płodowego Zespołu Alkoholowego (FAS) oraz łagodniejszego w skutkach Alkoholowego Efektu Płodowego (FAE). A to lekarze są osobami, które mogłyby przestrzec przyszłe matki przed zgubnymi skutkami popijania alkoholu w czasie ciąży.

Organizatorzy starają się włączyć do akcji również kościół. Duszpasterze opiekujący się wiernymi mają na nich ogromny wpływ. Gdy zdobędą rzetelną i fachową wiedzę na temat skutków spożywania alkoholu w czasie ciąży, mogą wytłumaczyć parafiankom skalę zagrożeń, a w raz potrzeby skierować je do kompetentnych specjalistów.

Informacje o akcji ukazywały się w prasie, w radiu, w kinach, w telewizji, w 40 placówkach sieci Carrefour w 23 miastach oraz w internecie. Kampania widoczna była także na billboardach w największych miastach Polski.