Minister Zdrowia odrzucił projekt o obrazkach na paczkach papierosów

16 miesięcy po wejściu nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, ponad pół roku po konsultacjach społecznych i zaakceptowaniu wspólnego projektu przez Ministerstwo Zdrowia i wszystkie zaangażowane strony, Minister Zdrowia Bartosz Arłukowicz odrzuca treść rozporządzenia dotyczącego ostrzeżeń obrazkowych na paczkach papierosów. Wprowadzenie ostrzeżeń obrazkowych na paczkach papierosów to międzynarodowy standard – argumentują obrońcy pomysłu – ograniczający liczbę osób umierających z powodu chorób odtytoniowych. Polska jest zobligowana do jego wdrożenia zarówno na mocy międzynarodowych traktatów, jak i europejskiego oraz polskiego prawa.

Projekt rozporządzenia, które miało na celu wprowadzenie na paczkach papierosów ostrzeżeń obrazkowych, był przygotowany i zatwierdzony podczas konsultacji społecznych oraz konferencji uzgodnieniowej jeszcze w ubiegłym roku, zyskując ogromne społeczne poparcie, zdobywając nawet akceptację przemysłu tytoniowego. Zgodnie z rozporządzeniem wprowadzenie ostrzeżeń obrazkowych miało nastąpić w marcu 2013 r. – ta data w opinii środowiska zdrowotnego była zdecydowanie zbyt późna. Koncerny tytoniowe niejednokrotnie udowodniły, że są w stanie szybko dostosować opakowania do nowych wymogów. W Polsce miało to miejsce w 1998 i 2004 r., kiedy wchodziły w życie nowe tekstowe ostrzeżenia zdrowotne na paczkach papierosów. W Kanadzie ostrzeżenia obrazkowe na paczkach papierosów wprowadzono w ciągu 6 miesięcy.

Stowarzyszenie MANKO, prowadzące m.in. akcję Lokal Bez Papierosa, przypomina, że co roku na świecie umiera z powodu palenia tytoniu 5 milionów ludzi, w Polsce 70 tysięcy i przekonuje, że wprowadzenie ostrzeżeń obrazkowych na paczkach wyrobów tytoniowych to jeden ze skutecznych sposobów ograniczania epidemii chorób odtytoniowych, co więcej zgodny zapisami Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu (FCTC). Przepisy, które wymagają umieszczania dużych obrazkowych ostrzeżeń zdrowotnych na paczkach papierosów przyjęły już 42 państwa (m.in. Belgia, Wielka Brytania, Łotwa, Szwajcaria, Australia, Brazylia, Kanada, Nowa Zelandia, Tajlandia i wiele innych).

W uzasadnieniu do odrzuconego rozporządzenia samo Ministerstwo Zdrowia podkreśla: „Ostrzeżenia o ryzyku związanym z paleniem tytoniu umieszczane na opakowaniach wyrobów tytoniowych odgrywają istotną rolę w kształtowaniu postaw i zachowań konsumenckich, zwiększając motywację do odrzucenia palenia tytoniu (…) Obecne ostrzeżenia tekstowe występują na opakowaniach wyrobów tytoniowych od 6 lat. Upływ czasu powoduje, że stają się one elementem tła, które nie przyciąga uwagi konsumentów, a zainteresowanie i skupienie uwagi adresata komunikatu jest warunkiem jego percepcji. Ze względu na to, że decyzje o podjęciu palenia tytoniu lub jego zaniechaniu mają silne uwarunkowania emocjonalne, pobudzanie wyobraźni za pomocą ilustracji nawiązujących do treści przekazu werbalnego będzie miało istotny wpływ na zmianę nastawień i zachowań konsumenckich i będzie owocowało zmniejszeniem rozpowszechnienia palenia tytoniu w naszym społeczeństwie.”

Wskaźnik poparcia dla wprowadzenia ostrzeżeń obrazkowych w Polsce należy do najwyższych w Unii Europejskiej (83%). Decyzję odrzucającą podpisanie rozporządzenia Ministerstwo Zdrowia argumentuje koniecznością dostosowania prawa do wymogów dyrektywy Komisji Europejskiej: Zgodnie z art. 9 pkt b dyrektywy 2001/37/WE Komisja dostosowuje ostrzeżenia do postępu naukowego i technicznego. Zatem żadna treść i forma ostrzeżeń nie ma charakteru ostatecznego. Według obecnych założeń nowelizacja dyrektywy wprowadzająca nowy załącznik nr 1 (nowe teksty ostrzeżeń) będzie miała co najmniej 4-letni okres dostosowawczy – komentuje dr Małgorzata Balwicka-Szczyrba z Uniwersytetu Gdańskiego, radca prawny.