Hejt w sieci i jak z nim walczyć

O hejcie robi się coraz głośniej. Choć powszechnie potępiany, zajmuje coraz więcej miejsca w internecie, dotykając przede wszystkim młodych użytkowników sieci. Co ciekawe, to właśnie młodzież coraz częściej sama tworzy kampanie społeczne przeciwstawiające się hejtowi i propagujące tolerancję.

Badania nie pozostawiają wątpliwości – co trzeci nastolatek spotyka się w sieci z nienawistnymi lub poniżającymi treściami kierowanymi do innych internautów (EU Kids Online 2018). W grupie wiekowej 15-16 lat dotyczy to aż 50% osób. Czy hejt to tylko obraźliwa wiadomość? Najczęściej tak, ale może też przybierać formę grafiki, filmu, a nawet utworu muzycznego. Nie musi być wulgarny, by wyśmiewać czy upokarzać inną osobę. Zjawisko dotyczy wszystkich, ale to najmłodszym najtrudniej jest poradzić sobie z atakiem. W obliczu niepokojących sytuacji w internecie młodzież często wycofuje się z komunikacji. Zignorowanie kwestii (56,7%) i zamknięcie okna w przeglądarce lub aplikacji (61,8%) to powszechne reakcje. Można ulec wrażeniu, że duża część użytkowników internetu zajmuje się głównie publikowaniem negatywnych komentarzy. Nie jest to prawdą, hejterzy i trolle stanowią mniejszość użytkowników internetu. Do wysyłania przynajmniej jednej poniżającej treści przyznało się zaledwie 5,9% badanej młodzieży w wieku 11-17 lat, a ci, którzy celowo szukali nienawistnych komentarzy, to tylko 8,7%. Działania ich są powodowane chęcią wyrażenia opinii, zdenerwowaniem, w reakcji na obrażanie innych (Global Dignity, 2016).

Skutki hejtu mogą być bardzo poważne, szczególnie wśród nastolatków. Duża część ofiar nie wie, jak sobie z nim radzić i nie otrzymuje wsparcia. Aż 38% młodych ludzi, którzy doświadczyli czegoś nieprzyjemnego w sieci, nie wskazało żadnej osoby, z którą rozmawialiby o tej trudnej sytuacji. Dlatego potrzebna jest edukacja i wsparcie dla młodych – mówi Ewa Krupa, Prezeska Fundacji Orange. Fundacja Orange niedawno rozpoczęła kampanię społeczną #jestnaswiecej, która pokazuje, że tych, którzy zachowują się w internecie w porządku, jest więcej i warto, aby aktywnie zabrali głos w sprawie. Kampania jest skierowana do młodzieży, a także do rodziców i wychowawców. Jej symbolem jest jedna pomarańczowa sznurówka wpleciona w but. Takie sznurówki noszą już muzycy zespołu Afromental, Tomson i Baron. Jako ambasadorzy akcji, dzielą się swoimi doświadczeniami w filmowym manifeście: My już przeszliśmy drogę z hejtem i potrafimy sobie z nim radzić. Ale młodzi ludzie nadal nie wiedzą, jak reagować na takie komentarze. Wcale nie jest najgroźniejszy ten, co najgłośniej szczeka – mówi Tomson. Możemy tylko powiedzieć, żeby trzymać głowę wysoko, bo osób przeciwnych wszystkim chamskim komentarzom w sieci jest więcej – dodaje Baron.

Na stronie www.jestnaswiecej.pl znajdują się praktyczne porady i informacje o tym, jak reagować na hejt. Przygotowano także scenariusz zajęć z młodzieżą. Placówka, która zgłosi chęć ich przeprowadzenia i wypełni formularz, otrzyma pakiet sznurówek dla uczestników i plakat o akcji. Każdy może też stanąć w obronie atakowanych w sieci, np. używając hasztagu #jestnaswiecej.

Kampanie społeczne, przeciwstawiające się hejtowi w sieci, zaczynają tworzyć także osoby, które dotyka on najmocniej – czyli sama młodzież. Troje licealistów z Bednarskiej Szkoły Realnej w Warszawie przygotowało akcję „Równowarci przeciwko dyskryminacji”. Ich działania można śledzić na profilu FB Równowarci oraz stronie internetowej http://rownowarci.pl/.

Najbardziej rozbudowaną kampanię społeczną przeciwstawiającą się hejtowi przygotowała jednak grupa młodych ludzi ze Szkoły Organizacji i Zarządzania w Cieszynie, uczących się na kierunku technik organizacji reklamy. Ich kampania społeczna „Who is weak – Kto jest słaby?” obejmuje warsztaty dla młodych ludzi, akcję plakatową, happeningi, spotkania z ekspertami, dyskusje na forum, a nawet nagranie utworu muzycznego, promującego działania.

Warto wspomnieć, że kampania prowadzona jest również w ramach międzynarodowego projektu „Strażnicy Europy” z programu Erasmus+ oraz na platformie projektu „Zwolnieni z Teorii”. „Who is weak – Kto jest słaby?” ma za zadanie przede wszystkim wpłynąć na postawy młodych użytkowników Internetu i uodpornić ich na mowę nienawiści i obrażania.

Kampania zostanie zaprezentowana na forum międzynarodowym podczas spotkania projektowego w Grecji 6 maja 2019 roku a jej finałem ma być organizacja Międzynarodowego Festiwalu Kampanii Społecznych w Cieszynie 3 października 2019 roku. Kampania „Who is weak – Kto jest słaby?” została objęta patronatem honorowym Burmistrza Miasta Cieszyna Gabrieli Staszkiewisz i Starosty Cieszyńskiego Mieczysława Szczurka. Patronami medialnymi są Gazeta Codzienna, Tramwaj Cieszyński oraz Głos Ziemi Cieszyńskiej.

Wszystkie informacje na jej temat dostępne są na stronie internetowej projektu www.whoisweak.com i profilu FB Who is weak – kampania społeczna.