365 dni ze złego roku

Pewna Serbka codziennie robiła sobie jedno zdjęcie. W serwisie YouTube umieściła następnie poklatkowy film będący dokumentacją roku 2012 – roku, który okazał się najgorszym w jej życiu.

Nagranie kobiety pozornie nie różniło się od reszty popularnych ostatnio poklatkowych dokumentacji "One photo a day" ("Jedno zdjęcie dziennie"). Piękna, uśmiechająca się do widza ze zdjęć dziewczyna zaczęła jednak coraz bardziej smutnieć. Pojawiające się sporadycznie na jej twarzy sińce w końcu zmieniły ją nie do poznania. Wraz ze zmianą tonu muzyki i wizerunku dziewczyny widz zaczyna dostrzegać problem. Wstrząsające ostatnie z ujęć pozostaje na ekranie nieco dłużej. Posiniaczona dziewczyna trzyma kartkę z ręcznie wypisanym apelem: „Ne znam da li cu docekati sutra. Pomozite mi” ("Nie wiem czy doczekam jutra. Pomóżcie mi").

W Serbii co trzecia kobieta zostaje ofiarą przemocy. 29 z nich zginęło w zeszłym roku w wyniku przemocy domowej, tymczasem zaledwie w ciągu pierwszych dwóch miesięcy 2013 r. życie straciło już 11 kobiet i dwoje dzieci – mówią statystyki, na które powołują się autorzy kampanii.

Technika poklatkowa pozwala dostrzec procesy zachodzące często poza ludzką percepcją. Zbiór zdjęć wyświetlanych w przyspieszonym tempie w kilkanaście lub kilkadziesiąt sekund pokazuje zmiany trwające w rzeczywistości latami. Projekty 365 stały się niezwykle popularne wśród internautów, a serwis YouTube doskonałym medium do prezentacji tego typu filmów. W odpowiedzi na zatrważające statystyki dotyczące przemocy domowej w Serbii organizacja B92 Fund z pomocą agencji reklamowej Saatchi & Saatchi z Belgradu postanowiła wykorzystać trend i sprawdzić czy w tym formacie znajdzie oddźwięk również wołanie o pomoc. W ten sposób powstała kampania Jedna fotografija dnevno u najgoroj godini života (Jedna fotografia dziennie w ciągu najgorszego roku w moim życiu). Efekt był zaskakujący.

Wideo błyskawicznie rozprzestrzeniło się w mediach społecznościowych. Udostępnione 18 marca 2013 r. zanotowało ponad 4,5 miliona wyświetleń i znalazło się w pierwszej piątce najpopularniejszych filmów na YouTube.

Nie ma znaczenia, czy w filmie pokazano moją twarz, czy twarz kobiety, która rzeczywiście doświadczyła przemocy, ale nie miała siły, aby to pokazać. Bo kto chciałby stanąć pobity przed kamerą? To jest bardzo delikatna sprawa, bardzo się w nią zaangażowałam i mam nadzieję, że reakcje ludzi nie ucichną po zakończeniu akcji, która ma przynieść wielkie zmiany – mówi Mia Hujić, która zdecydowała się zagrać pobitą dziewczynę, gdyż jej przyjaciółki również doświadczyły przemocy domowej.

Naszym zamiarem było wezwanie wszystkich do walki: kobiety, by nie godziły się na przemoc i domagały się swoich praw poprzez zgłaszanie jej aktów, a tym samym wywierały presję na system; członków rodziny, w tym dzieci i młodzież, by je w tym wspierały; obywateli i świadków przemocy, by odważyli się interweniować oraz organizacje, aby były jeszcze bardziej zdecydowane i skuteczne w swoich działaniach, a my sami za cel obraliśmy przede wszystkim nacisk na te instytucje, od których zależy rozwiązanie problemu – policję, sądownictwo, prokuraturę i ministerstwo polityki rodzinnej – powiedział Veran Matić, prezes zarządu organizacji B92 Fund.

Dzięki kampanii w ciągu zaledwie trzech tygodni na konto organizacji wpłynęły darowizny, które pozwolą zbudować dwa schroniska dla kobiet doświadczających przemocy.

Małgorzata Szwarc